Cezary Maliszewski
Lokalizacja kluczowych i strategicznych inwestycji publicznych – efektywność rozwiązań systemowych i ustaw specjalnych Location of key and strategic public investments – effectiveness of system solutions and special laws Urban Development Issues, vol. 75, 74 – 96., https://doi.org/10.51733/udi.2024.75.06
Słowa kluczowe: ustawy specjalne, specustawy, inwestycje celu publicznego, strategiczne inwestycje publiczne
Keywords: special laws, public purpose investments, strategic public investments |
ABSTRAKT
W literaturze przedmiotu jedną ze wskazywanych słabości obecnego systemu planowania przestrzennego są obowiązujące liczne specustawy, których regulacje pozwalają na realizację inwestycji celu publicznego poza obowiązującymi ramami i zasadami planowania przestrzennego. Przedmiotem badań są procesy lokalizacji inwestycji publicznych opartych na rozwiązaniach systemowych i ustawach specjalnych, w szczególności dotyczących kluczowych i strategicznych przedsięwzięć o znaczeniu ponadlokalnym. Podjęto próbę usystematyzowania wszystkich obowiązujących specustaw. Jej celem jest wyodrębnienie tych, które dotyczą realizacji inwestycji celu publicznego, zwłaszcza o znaczeniu regionalnym i krajowym. Zadaniem jest zidentyfikowanie cech wspólnych procesów systemowych i specjalnych oraz tych aspektów, które stanowią o atrakcyjności i powszechności stosowania specustaw w planowaniu i realizacji przedsięwzięć publicznych. Porównanie obu trybów i zasad im przypisanych ma na celu zidentyfikowanie mocnych i słabych stron tych rozwiązań oraz pomoc w ocenie ich efektywności w zakresie transparentności procedur, spójności systemu, racjonalności działań oraz czasochłonności. Wynikiem są rekomendacje kierunków zmian w systemie planowania przestrzennego zmierzające do stworzenia modelu lokalizacji kluczowych i strategicznych inwestycji publicznych wpisującego się w ramy systemu planowania przestrzennego, a także poprawy na tej płaszczyźnie odporności i bezpieczeństwa struktury przestrzennej Polski.
W literaturze przedmiotu jedną ze wskazywanych słabości obecnego systemu planowania przestrzennego są obowiązujące liczne specustawy, których regulacje pozwalają na realizację inwestycji celu publicznego poza obowiązującymi ramami i zasadami planowania przestrzennego. Przedmiotem badań są procesy lokalizacji inwestycji publicznych opartych na rozwiązaniach systemowych i ustawach specjalnych, w szczególności dotyczących kluczowych i strategicznych przedsięwzięć o znaczeniu ponadlokalnym. Podjęto próbę usystematyzowania wszystkich obowiązujących specustaw. Jej celem jest wyodrębnienie tych, które dotyczą realizacji inwestycji celu publicznego, zwłaszcza o znaczeniu regionalnym i krajowym. Zadaniem jest zidentyfikowanie cech wspólnych procesów systemowych i specjalnych oraz tych aspektów, które stanowią o atrakcyjności i powszechności stosowania specustaw w planowaniu i realizacji przedsięwzięć publicznych. Porównanie obu trybów i zasad im przypisanych ma na celu zidentyfikowanie mocnych i słabych stron tych rozwiązań oraz pomoc w ocenie ich efektywności w zakresie transparentności procedur, spójności systemu, racjonalności działań oraz czasochłonności. Wynikiem są rekomendacje kierunków zmian w systemie planowania przestrzennego zmierzające do stworzenia modelu lokalizacji kluczowych i strategicznych inwestycji publicznych wpisującego się w ramy systemu planowania przestrzennego, a także poprawy na tej płaszczyźnie odporności i bezpieczeństwa struktury przestrzennej Polski.
ABSTRACT
In the literature, one of the raised weaknesses of the current spatial planning system is the numerous special laws in force, whose regulations allow the implementation of public purpose investments outside the existing spatial planning framework and rules. The subject of the research is the processes of locating public investments based on system solutions and special laws, especially concerning key and strategic projects of supra-local importance.
An attempt was made to systematise all the existing special laws with the aim of distinguishing those dedicated to the realisation of public purpose investments, particularly those of regional and national significance. The objective is to identify the common features of the systematic and special processes, as well as those aspects that constitute the attractiveness and universality of the application of special laws in the planning and implementation of public projects. The comparison of the two modes and the principles assigned to them aims to identify the strengths and weaknesses of both solutions and to assess their effectiveness in terms of transparency of procedures, consistency of the system, rationality of activities and time consumption. It results in recommendations for directions of changes in the spatial planning system aimed at creating a model of location of key and strategic public investments that is part of the spatial planning system framework and improving the resilience and security of Poland’s spatial structure at this level.
In the literature, one of the raised weaknesses of the current spatial planning system is the numerous special laws in force, whose regulations allow the implementation of public purpose investments outside the existing spatial planning framework and rules. The subject of the research is the processes of locating public investments based on system solutions and special laws, especially concerning key and strategic projects of supra-local importance.
An attempt was made to systematise all the existing special laws with the aim of distinguishing those dedicated to the realisation of public purpose investments, particularly those of regional and national significance. The objective is to identify the common features of the systematic and special processes, as well as those aspects that constitute the attractiveness and universality of the application of special laws in the planning and implementation of public projects. The comparison of the two modes and the principles assigned to them aims to identify the strengths and weaknesses of both solutions and to assess their effectiveness in terms of transparency of procedures, consistency of the system, rationality of activities and time consumption. It results in recommendations for directions of changes in the spatial planning system aimed at creating a model of location of key and strategic public investments that is part of the spatial planning system framework and improving the resilience and security of Poland’s spatial structure at this level.
REFERENCES
Antoniak P., Cherka M., Elżanowski F.M., Wąsowski K.A., 2022, Drogi publiczne. Komentarz, Wolters Kluwer.
Bąkowski T. (red.), 2020, Specustawy inwestycyjno-budowlane, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Burtowy M., 2022, Drogi publiczne. Komentarz, Wolters Kluwer.
Chmielnicki P., 2020, Geneza specustaw – przykłady naturalnej specjalizacji kompletów normatywnych, czy promocji interesów podmiotów dominujących?, [w:] T. Bąkowski (red.), Specustawy inwestycyjno-budowlane, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk, 25 – 66.
Goras E., Popiela J., 2020, Transport w planowaniu miejscowym – problemy okiem praktyka, „Urban Development Issues”, 67 (1), 119 – 130.
https://doi.org/10.2478/udi-2020-0040.
Gorzelak G., 2021, Stulecie polskiego planowania przestrzennego, „Wieś i Rolnictwo”, 4 (193), 11 – 36. Dostępne na:
https://kwartalnik.irwirpan.waw.pl [data dostępu: 03.12.2024].
Gorzym-Wilkowski W.A., 2011, Pół wieku ewolucji teorii i praktyki planowania przestrzennego w Polsce, [w:] M. Soja, A. Zborowski (red.), Człowiek w przestrzeni zurbanizowanej, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, 193 – 204.
Grossmann T., 2005, Pojęcie inwestycji celu publicznego w dziedzinie łączności, „Państwo i Prawo”, 9, 84.
Jaworski J., Sosnowski P., 2020, Prawne możliwości komercyjnej zabudowy obszarów kolejowych, [w:] T. Bąkowski (red.), Specustawy inwestycyjno-budowlane, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk, 157 – 168.
Kotulski M., Kotulska J., 2020, Ochrona środowiska w tzw. specustawach, [w:] T. Bąkowski (red.), Specustawy inwestycyjno--budowlane, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk, 113 – 128.
Kowalewski A., Markowski T., Śleszyński P. (red.), 2018, Studia nad chaosem przestrzennym, t. II: Koszty chaosu przestrzennego, „Studia Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju”, 182 (2), Warszawa. Dostępne na: https://journals.pan.pl [data dostępu: 03.12.2024].
Kowalewski A., Nowak M.J., 2018, Chaos przestrzenny i prawo. Uwarunkowania, procesy, skutki, rekomendacje, t. I serii: A. Kowalewski, T. Markowski,
P. Śleszyński (red.), Studia nad chaosem przestrzennym, „Studia Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju”, 182 (1), Warszawa. Dostępne na:
https://journals.pan.pl [data dostępu: 03.12.2024].
Kucharski K., 2020, Wywłaszczenie ex lege w świetle zasady proporcjonalności ingerencji w prawo własności na przykładzie specustawy drogowej, [w:]
T. Bąkowski (red.), Specustawy inwestycyjno-budowlane, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk, 181 – 196.
Lidzbarski M., 2020, O mniej oczywistych skutkach obowiązywania specustaw na przykładzie specustawy drogowej, [w:] T. Bąkowski (red.), Specustawy
inwestycyjno-budowlane, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk, 169 – 180.
Markowski T., 2016, Kapitał terytorialny jako cel zintegrowanego planowania rozwoju, „Mazowsze. Studia Regionalne”, 18, 111 – 119. Dostępne na:
https://cejsh.icm.edu.pl [data dostępu: 03.12.2024].
Markowski T., Drzazga D., 2015, Koncepcja systemu zintegrowanego planowania rozwoju w Polsce (założenia i zasady kierunkowe budowania systemu), „Studia Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju”, 164, 10 – 42. Dostępne na: https://journals.pan.pl [data dostępu: 03.12.2024].
Niewiadomski Z. (red.), 2008, Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne. Komentarz, C.H. Beck, Warszawa. Niewiadomski Z., 2020, System planowania i zagospodarowania przestrzennego a ustawy specjalne. Dezintegracja systemu? – tezy wystąpienia, [w:] T. Bąkowski (red.), Specustawy inwestycyjno-
-budowlane, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk, 19 – 24.
Nowak M.J., 2023, Problemy polskiego systemu planowania w świetle dyskusji międzynarodowej na temat porównań krajowych systemów planowania przestrzennego. Kluczowe tezy i wnioski, „Studia BAS”, 1 (73), 9 – 20. https://doi.org/10.31268/StudiaBAS.2023.02.
Oleksy-Piesik I., 2020, Podziały nieruchomości na zasadach ogólnych i w drodze wyjątku, [w:] T. Bąkowski (red.), Specustawy inwestycyjno-budowlane, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk, 197 – 218.
Oleś M., 2009, Pojęcie inwestycji celu publicznego w polskim porządku prawnym, „Internetowy Przegląd Prawniczy TBSP UJ”, 2 (3), 45 – 53. Dostępne na: https://ruj.uj.edu.pl [data dostępu: 01.12.2024].
Pawłowski P.P., 2019, Specustawa mieszkaniowa a inne specustawy. Podobieństwa i różnice, [w:] J.H. Szlachetko (red.), Specustawa mieszkaniowa a samodzielność planistyczna gminy. Dylematy prawników i urbanistów, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Instytut Metropolitalny, Gdańsk, 237 – 248.
Ruczkowski P., 2020, Lokalizacja inwestycji przeciwpowodziowych a planowanie przestrzenne, [w:] T. Bąkowski (red.), Specustawy inwestycyjno-budowlane, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk, 145 – 156.
Siwierska A.M., 2022, Publiczna korzyść, prywatna strata – teoretyczne i praktyczne konsekwencje rozszerzania definicji celu publicznego, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego”, 2, 58 – 66. https://doi.org/10.33226/0137-5490.2022.2.7.
Strzelecka E., Glinkowska B., Maciejewska M., Wiażel-Sasin B., 2014, Zarządzanie przedsięwzięciami budowlanymi w gospodarce polskiej. Podstawy, procedury, przykłady, Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, Łódź. Dostępne na: https://repozytorium.p.lodz.pl [data dostępu: 04.12.2024].
Szafranko E., 2010, Procedura związana z przygotowaniem inwestycji drogowej w świetle specustawy, „Budownictwo. Czasopismo techniczne”, 1-B (2), 405 – 417. Dostępne na: https://repozytorium. biblos.pk.edu.pl [data dostępu: 06.12.2024].
Szlachetko K., Szlachetko J.H. (red.), 2024, Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne. Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa.
Śleszyński P., 2015, Błędy polskiej polityki przestrzennej i krajobrazowej oraz propozycje ich naprawy, „Problemy Ekologii Krajobrazu”, 40, 27 – 44.
Tyniewicki M., 2008, Opinia o poselskim projekcie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie lotnisk użytku publicznego, druk nr 1148 z 20 listopada 2008 r. na zlecenie Biura Analiz Sejmowych. Dostępne na: https://orka.sejm.gov.pl [data dostępu: 06.12.2024].
Warsza T., Wilde K., 2009, Specustawa kolejowa i drogowa a inwestycje infrastrukturalne, „TTS Technika Transportu Szynowego”, 16 (7 – 8), 28 – 33. Dostępne na: https://yadda.icm.edu.pl [data dostępu: 06.12.2024].
Wieczorek A., 2023, Specustawy – lokalizacja inwestycji celu publicznego z pominięciem ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, „Mazowsze. Studia Regionalne”, 46, 25 – 36. https://doi.org/10.21858/msr.46.02.
Wolanin M., 2021, Ustawa o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych. Komentarz, wyd. 3, C.H. Beck.
Wolański M., Bednarz P., Mazur B., 2014, Określenie kierunków dostosowania przepisów prawnych służących zwiększeniu efektywności zarządzania procesami inwestycyjnymi w sektorze transportu w celu realizacji przyjętych w Strategii Rozwoju Kraju 2020 priorytetowych kierunków interwencji publicznej, Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju, Warszawa. Dostępne na: https://pzpb.com.pl [data dostępu: 06.12.2024].
Woźniak M., 2020, Specustawy a problematyka usuwania drzew i krzewów, [w:] T. Bąkowski (red.), Specustawy inwestycyjno--budowlane, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk, 129 – 144.
Zaliwski Ł., 2018, Specustawy w prawodawstwie polskim – zjawisko incydentalne czy stałe?, „Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy”, 27 (2), 133 – 151. Dostępne na: https://cejsh.icm.edu.pl [data dostępu: 06.12.2024].
Akty prawne (stan na 10.10.2024 r.)
Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz.U. z 1994 r. nr 89, poz. 414).
Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz.U. z 1995 r. nr 16, poz. 78).
Ustawa z dnia 21 czerwca 1996 r. o szczególnych formach sprawowania nadzoru przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych (Dz.U. z 1996 r. nr 106, poz. 491).
Ustawa z dnia 17 lipca 1997 r. o stosowaniu szczególnych rozwiązań w związku z likwidacją skutków powodzi, która miała miejsce w lipcu 1997 r. (Dz.U. z 1997 r. nr 80, poz. 491).
Ustawa z dnia 17 lipca 1997 r. o szczególnych zasadach postępowania administracyjnego i sądowego w związku z usuwaniem skutków powodzi z lipca 1997 r. (Dz.U. z 1997 r. nr 80, poz. 494).
Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 1997 r. nr 115, poz. 741 ze zm.) (u.g.n.).
Ustawa z dnia 24 lipca 1999 r. o szczególnych zasadach, warunkach i trybie mianowania na wyższe stopnie wojskowe żołnierzy uczestniczących w walkach o wolność i niepodległość Polski podczas II wojny światowej i w okresie powojennym (Dz.U. z 1999 r. nr 72, poz. 804).
Ustawa z dnia 11 sierpnia 2001 r. o szczególnych zasadach odbudowy, remontów i rozbiórek obiektów budowlanych zniszczonych lub uszkodzonych w wyniku działania żywiołu (Dz.U. z 2001 r. nr 84, poz. 906) (specustawa ws. odbudowy).
Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z 2003 r. nr 80, poz. 717 ze zm.) (u.p.z.p.).
Ustawa z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (Dz.U. z 2003 r. nr 86, poz. 789) (specustawa kolejowa).
Ustawa z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz.U. z 2003 r. nr 80, poz. 721) (specustawa drogowa).
Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. z 2004 r. nr 92, poz. 880).
Ustawa z dnia 7 września 2007 r. o przygotowaniu finałowego turnieju Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej UEFA EURO 2012 (Dz.U. z 2007 r. nr 173, poz. 1219) (specustawa EURO 2012).
Ustawa z dnia 25 lipca 2008 r. o szczególnych rozwiązaniach dla podatników uzyskujących niektóre przychody poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2008 r. nr 143, poz. 894).
Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. z 2008 r. nr 199, poz. 1227 ze zm.).
Ustawa z dnia 19 grudnia 2008 r. o postępowaniu kompensacyjnym w podmiotach o szczególnym znaczeniu dla polskiego przemysłu stoczniowego
(Dz.U. z 2008 r. nr 233, poz. 1569).
Ustawa z dnia 12 lutego 2009 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie lotnisk użytku publicznego (Dz.U. z 2009 r. nr 42, poz. 340) (specustawa lotniskowa).
Ustawa z dnia 24 kwietnia 2009 r. o inwestycjach w zakresie terminalu regazyfikacyjnego skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu (Dz.U. z 2009 r. nr 84, poz. 700) (specustawa o gazoporcie).
Ustawa z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych (Dz.U. z 2010 r. nr 106, poz. 675) (specustawa telekomunikacyjna).
Ustawa z dnia 24 czerwca 2010 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi z 2010 r. (Dz.U. z 2010 r. nr 123, poz. 835).
Ustawa z dnia 8 lipca 2010 r. o szczególnych zasadach przygotowania inwestycji w zakresie budowli przeciwpowodziowych (Dz.U. z 2010 r. nr 143, poz. 963) (specustawa przeciwpowodziowa).
Ustawa z dnia 29 czerwca 2011 r. o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących (Dz.U. z 2011 r. nr 135, poz. 789) (specustawa atomowa).
Ustawa z dnia 16 września 2011 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi (Dz.U. z 2011 r. nr 234, poz. 1385).
Ustawa z dnia 11 października 2013 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z ochroną miejsc pracy (Dz.U. z 2013 r. poz. 1291).
Ustawa z dnia 5 sierpnia 2015 r. o przygotowaniu i realizacji strategicznych inwestycji w zakresie sieci przesyłowych (Dz.U. z 2015 r. poz. 1265) (specustawa przesyłowa).
Ustawa z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji (Dz.U. z 2015 r. poz. 1777).
Ustawa z dnia 29 kwietnia 2016 r. o szczególnych zasadach wykonywania niektórych zadań dotyczących informatyzacji w zakresie działów administracji rządowej budżet i finanse publiczne (Dz.U. z 2016 r. poz. 781).
Ustawa z dnia 20 maja 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych (Dz.U. z 2016 r. poz. 961) (specustawa wiatrakowa).
Ustawa z dnia 5 września 2016 r. o szczególnych zasadach rozliczeń podatku od towarów i usług oraz dokonywania zwrotu środków publicznych przeznaczonych na realizację projektów finansowanych z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub od państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu przez jednostki samorządu terytorialnego (Dz.U. z 2016 r. poz. 1454).
Ustawa z dnia 24 lutego 2017 r. o inwestycjach w zakresie budowy drogi wodnej łączącej Zalew Wiślany z Zatoką Gdańską (Dz.U. z 2017 r. poz. 820)
(specustawa ws. przekopu Mierzei Wiślanej).
Ustawa z dnia 9 marca 2017 r. o szczególnych zasadach usuwania skutków prawnych decyzji reprywatyzacyjnych dotyczących nieruchomości warszawskich, wydanych z naruszeniem prawa (Dz.U. z 2017 r. poz. 718).
Ustawa z dnia 17 kwietnia 2017 r. o inwestycjach w zakresie budowy lub przebudowy toru wodnego Świnoujście – Szczecin do głębokości 12,5 metra
(Dz.U. z 2017 r. poz. 990) (specustawa ws. toru wodnego).
Ustawa z dnia 10 maja 2018 r. o Centralnym Porcie Komunikacyjnym (Dz.U. z 2018 r. poz. 1089) (specustawa ws. CPK).
Ustawa z dnia 5 lipca 2018 r. o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji mieszkaniowych oraz inwestycji towarzyszących (Dz.U. z 2018 r. poz. 1496) (specustawa mieszkaniowa).
Ustawa z dnia 22 lutego 2019 r. o przygotowaniu i realizacji strategicznych inwestycji w sektorze naftowym (Dz.U. z 2019 r. poz. 630) (specustawa naftowa).
Ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o inwestycjach w zakresie budowy Muzeum Westerplatte i Wojny 1939 – Oddziału Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku (Dz.U. z 2019 r. poz. 1589) (specustawa ws. Westerplatte).
Ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o szczególnych uprawnieniach osób poszkodowanych w przypadku wyczerpania sumy gwarancyjnej ustalonej na podstawie przepisów obowiązujących przed dniem 1 stycznia 2006 r. (Dz.U. z 2019 r. poz. 1631).
Ustawa z dnia 9 sierpnia 2019 r. o inwestycjach w zakresie budowy portów zewnętrznych (Dz.U. z 2019 r. poz. 1924) (specustawa portowa).
Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020 r. poz. 374).
Ustawa z dnia 3 kwietnia 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach wspierających realizację programów operacyjnych (Dz.U. z 2020 r. poz. 694).
Ustawa z dnia 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS--CoV-2 (Dz.U. z 2020 r. poz. 695).
Ustawa z dnia 14 sierpnia 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach dotyczących wsparcia służb mundurowych nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych, o zmianie ustawy o Służbie Więziennej oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r. poz. 1610).
Ustawa z dnia 17 grudnia 2020 r. o promowaniu wytwarzania energii elektrycznej w morskich farmach wiatrowych (Dz.U. z 2021 r. poz. 234) (specustawa offshore).
Ustawa z dnia 23 lipca 2021 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych ze specjalnym przeznaczeniem gruntów leśnych (Dz.U. z 2021 r. poz. 1623)
(specustawa „Lex IZERA”).
Ustawa z dnia 11 sierpnia 2021 r. o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie odbudowy Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy ulicy Królewskiej w Warszawie (Dz.U. z 2021 r. poz. 1551) (specustawa ws. Pałacu Saskiego).
Ustawa z dnia 2 grudnia 2021 r. o szczególnych zasadach wynagradzania osób realizujących zadania z zakresu cyberbezpieczeństwa (Dz.U. z 2021 r. poz. 2333).
Ustawa z dnia 2 grudnia 2021 r. o wsparciu przygotowania III Igrzysk Europejskich w 2023 roku (Dz.U. z 2021 r. poz. 2389).
Ustawa z dnia 26 stycznia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców paliw gazowych w związku z sytuacją na rynku gazu
(Dz.U. z 2022 r. poz. 202).
Ustawa z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz.U. z 2022 r. poz. 583).
Ustawa z dnia 23 marca 2022 r. o szczególnych regulacjach w zakresie transportu i gospodarki morskiej w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium Ukrainy (Dz.U. z 2022 r. poz. 684).
Ustawa z dnia 13 kwietnia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego (Dz.U. z 2022 r. poz. 835).
Ustawa z dnia 15 września 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw (Dz.U. z 2022 r. poz. 1967).
Ustawa z dnia 7 października 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej (Dz.U. z 2022 r. poz. 2127).
Ustawa z dnia 7 października 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z potwierdzaniem aktualności nowego oznaczenia oraz nowego stanu prawnego gruntów wydzielonych w wyniku scalenia gruntów (Dz.U. z 2022 r. poz. 2417).
Ustawa z dnia 27 października 2022 r. o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 roku oraz w 2024 roku (Dz.U. z 2022 r. poz. 2243).
Ustawa z dnia 15 grudnia 2022 r. o szczególnej ochronie niektórych odbiorców paliw gazowych w 2023 r. oraz w 2024 r. w związku z sytuacją na rynku gazu (Dz.U. z 2022 r. poz. 2687).
Ustawa z dnia 14 kwietnia 2023 r. o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowych oraz inwestycji towarzyszących (Dz.U. z 2023 r. poz. 1113) (specustawa ws. elektrowni S-P).
Ustawa z dnia 7 lipca 2023 r. o inwestycjach w zakresie budowy strzelnic realizowanych przez uczelnie (Dz.U. z 2023 r. poz. 1906) (specustawa strzelnicowa).
Ustawa z dnia 13 lipca 2023 r. o szczególnych rozwiązaniach dotyczących regulacji stanu prawnego niektórych dróg ogólnodostępnych (Dz.U. z 2023 r. poz. 1722).
Ustawa z dnia 13 lipca 2023 r. o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie biogazowni rolniczych, a także ich funkcjonowaniu (Dz.U. z 2023 r. poz. 1597) (specustawa ws. biogazowni).
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 15 maja 2008 r., sygn. II OSK 548/07, LEX nr 503449.