|
Bartłomiej Rzonca
Problemy hydrologiczne obszarów podmiejskich w Polsce: odprowadzanie wód opadowych Hydrological problems of suburban areas in Poland: drainage of rainwater Urban Development Issues, vol. 76, 71 – 81, https://doi.org/10.51733/udi.2025.76.06
Słowa kluczowe: odwodnienie, retencja, powodzie miejskie, kanalizacja deszczowa
Keywords: drainage, retention, urban floods, storm sewerage |
ABSTRAKT
Obszary podmiejskie, na których panują warunki hydrologiczne zbliżone do wielkomiejskich, pozbawione są w wielu przypadkach realnie działających systemów odwadniających. W wyniku pokrywania powierzchni terenu nieprzepuszczalnymi materiałami wzrasta ilość wód, które powinny być odprowadzane. Zmniejszają się bowiem zarówno infiltracja (wsiąkanie), jak i parowanie. Jednak w Polsce ani infrastruktura, ani rozwiązania prawne nie przewidują w zasadzie tworzenia kompleksowych rozwiązań zorientowanych na skuteczne odprowadzanie wód przy jednoczesnym zagwarantowaniu odpowiedniej pojemności retencyjnej na terenach podmiejskich. Celem pracy jest zidentyfikowanie problemu i jego przyczyn oraz zaprezentowanie propozycji rozwiązania. Autor za główną przyczynę problemów występujących powszechnie na polskich przedmieściach uważa przyjmowanie zasady, że wody opadowe powinny być w całości „utylizowane” na obszarze danej posesji, nawet bardzo niewielkiej. Jest to zasada w wielu przypadkach niemożliwa do zrealizowania i sprzeczna z podstawową wiedzą hydrologiczną.
Obszary podmiejskie, na których panują warunki hydrologiczne zbliżone do wielkomiejskich, pozbawione są w wielu przypadkach realnie działających systemów odwadniających. W wyniku pokrywania powierzchni terenu nieprzepuszczalnymi materiałami wzrasta ilość wód, które powinny być odprowadzane. Zmniejszają się bowiem zarówno infiltracja (wsiąkanie), jak i parowanie. Jednak w Polsce ani infrastruktura, ani rozwiązania prawne nie przewidują w zasadzie tworzenia kompleksowych rozwiązań zorientowanych na skuteczne odprowadzanie wód przy jednoczesnym zagwarantowaniu odpowiedniej pojemności retencyjnej na terenach podmiejskich. Celem pracy jest zidentyfikowanie problemu i jego przyczyn oraz zaprezentowanie propozycji rozwiązania. Autor za główną przyczynę problemów występujących powszechnie na polskich przedmieściach uważa przyjmowanie zasady, że wody opadowe powinny być w całości „utylizowane” na obszarze danej posesji, nawet bardzo niewielkiej. Jest to zasada w wielu przypadkach niemożliwa do zrealizowania i sprzeczna z podstawową wiedzą hydrologiczną.
ABSTRACT
Suburban areas, where hydrological conditions are similar to those in the cities, are in many cases devoid of really functioning drainage systems. As the area is covered with impermeable materials, the amount of water that should be drained increases. Both water infiltration (soak-in) and evaporation decrease along with the densification of buildings. However, in Poland, neither the infrastructure nor legal solutions provide for the creation of comprehensive solutions focused on effective water drainage while ensuring appropriate retention capacity in suburban areas. The aim of the work is to identify the problem and its causes and to present a proposed solution. The author believes that the main cause of problems that commonly occur in Polish suburbs is the principle that rainwater should be completely “utilized” within the area of a given property, even a very small one. This principle is impossible to implement in many cases and contradicts basic hydrological knowledge.
Suburban areas, where hydrological conditions are similar to those in the cities, are in many cases devoid of really functioning drainage systems. As the area is covered with impermeable materials, the amount of water that should be drained increases. Both water infiltration (soak-in) and evaporation decrease along with the densification of buildings. However, in Poland, neither the infrastructure nor legal solutions provide for the creation of comprehensive solutions focused on effective water drainage while ensuring appropriate retention capacity in suburban areas. The aim of the work is to identify the problem and its causes and to present a proposed solution. The author believes that the main cause of problems that commonly occur in Polish suburbs is the principle that rainwater should be completely “utilized” within the area of a given property, even a very small one. This principle is impossible to implement in many cases and contradicts basic hydrological knowledge.
REFERENCES
Bertilsson L., Wiklund K., de Moura Tebaldi I., Moura Rezende O., Pires Veról A., Gomes Miguez M., 2019, Urban flood resilience – A multi-criteria index to integrate flood resilience into urban planning, „Journal of Hydrology”, 573, 970 – 982. https://doi.org/10.1016/j.jhydrol.2018.06.052.
Chełmicki W., 2001, Woda: zasoby, degradacja, ochrona, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Ciupa T., Suligowski R., 2020, Impact of the City on the Rapid Increase in the Runoff and Transport of Suspended and Dissolved Solids During Rainfall – The Example of the Silnica River (Kielce, Poland), „Water”, 12 (10), 2693. https://doi.org/10.3390/w12102693.
Pociask-Karteczka J., Żychowski J., 2014, Powodzie błyskawiczne (flash floods) – przyczyny i przebieg, [w:] T. Ciupa, R. Suligowski (red.), Woda w mieście. Monografie Komisji Hydrologicznej PTG, 2, Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego, Kielce, 213 – 226.
Pociask-Karteczka J., Żychowski J., Bryndal T., 2017, Zagrożenia związane z wodą – powodzie błyskawiczne, „Gospodarka Wodna”, 2, 37 – 42.
Price R.K., Vojinovic Z., 2008, Urban flood disaster management, „Urban Water Journal”, 5 (3), 259 – 276. https://doi.org/10.1080/15730620802099721.
Rzonca B., 2020, Wpływ lokalnych zmian ukształtowania powierzchni terenu na warunki wodne otoczenia, wraz z interpretacją wg Prawa wodnego, „Przegląd Geologiczny”, 68 (3), 178 – 186.
Rzonca B., Mostowik K., 2021, Zmiany warunków hydrologicznych wynikające z tworzenia nasypów – przegląd przypadków, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”, Sectio B, 76, 71 – 94. https://doi.org/10.17951/b.2021.76.0.71-94.
Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz.U. z 2025 r., poz. 889).
Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz.U. z 2013 r., poz. 21).
Ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (Dz.U. z 2017 r., poz. 1566).