UDI Volume 53
|
|
ABSTRACT
Major changes can be observed in the way that the public transport system in Poland operates as a result of the structural and ownership transformations of the former state-owned Motor Transport Company (Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej [PKS]). An analysis was carried out of the town’s existing public transport connections in order to determine the impact of these changes on the mobility of the residents of a small town. The town of Brzozów was selected for the research. After August 2013, PKS Krosno S.A. withdrew from the provision of services on many bus routes in that area.
The external accessibility of public transport in Brzozów was presented at three scales: local, intra-regional and national. Each of these has its own characteristics, and the bus routes provided on each of these scales have different significance for the inhabitants and the functioning of the economy.
Accessibility by public transport in Brzozów is very good and strongly correlated with the city’s functional links on local, regional and national scales. The main transport axis of the city is the route connecting Rzeszów (the capital of Podkarpackie Province) with the Bieszczady Mountains (an area of great value for tourism). On the local market, the desire to adapt the carriers’ provision to the needs of students and the employees of large companies, while providing for university students on the market for long-distance transport, provided the main motivations for changes in the public transport system in the area of Brzozów Municipality.
Major changes can be observed in the way that the public transport system in Poland operates as a result of the structural and ownership transformations of the former state-owned Motor Transport Company (Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej [PKS]). An analysis was carried out of the town’s existing public transport connections in order to determine the impact of these changes on the mobility of the residents of a small town. The town of Brzozów was selected for the research. After August 2013, PKS Krosno S.A. withdrew from the provision of services on many bus routes in that area.
The external accessibility of public transport in Brzozów was presented at three scales: local, intra-regional and national. Each of these has its own characteristics, and the bus routes provided on each of these scales have different significance for the inhabitants and the functioning of the economy.
Accessibility by public transport in Brzozów is very good and strongly correlated with the city’s functional links on local, regional and national scales. The main transport axis of the city is the route connecting Rzeszów (the capital of Podkarpackie Province) with the Bieszczady Mountains (an area of great value for tourism). On the local market, the desire to adapt the carriers’ provision to the needs of students and the employees of large companies, while providing for university students on the market for long-distance transport, provided the main motivations for changes in the public transport system in the area of Brzozów Municipality.
REFERENCES
Black, J. & Conroy, M. (1977) Accessibility Measures and the Social Evaluation of Urban Structure, Environment and Planning A, 9, 1013–1031.
Cass, N., Shove, E. & Urry, J. (2005) Social exclusion, mobility and access, Sociological Review, 53, 539–555.
Cullinane, S. & Strokes, G. (1998) Rural Transport Policy, Pergamon, Amsterdam-Lausanne-New York-Oxford-Shannon-Singapore-Tokyo.
Dej, M. (2010) Transport publiczny w wiejskich obszarach peryferyjnych Polski i jego dostosowanie do potrzeb lokalnych rynków pracy, Prace
Geograficzne, 124, 111–130 [in Polish with English summary].
Farrington, J. (2007) The new narrative of accessibility. Its potential contribution to discourses in (transport) geography, Journal of Transport
Geography, 15, 319–330.
Garcia-López, M. A. (2012) Urban spatial structure, suburbanization and transportation in Barcelona, Journal of Urban Economics, 72, 176–190.
Garmendia, M., de Ureña, J. M., Ribalaygua, C., Leal, J. & Coronado, J. M. (2008) Urban residential development in isolated small cities that are
partially integrated in metropolitan areas by high speed train, European Urban and Regional Studies, 15, 249–264
Guzik, R. (2003) Przestrzenna dostępność szkolnictwa ponadpodstawowego, IGiGP UJ, Kraków.
Guzik, R., Zborowski, A., Kołoś, A., Micek, G., Gwosdz, K., Trzepacz, P., Chaberko, T., Kretowicz, P., Ciechowski, M., Dej, M. & Grad, N. (2010)
Dostępność komunikacyjna i powiązania miast oraz delimitacja obszarów funkcjonalnych [in:] B. Domański & A. Noworól, eds.,
Małopolskie miasta – funkcje, potencjał i trendy rozwojowe, Departament Polityki Regionalnej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego, Kraków, 88–134 [in Polish].
Guzik, R., ed. (2012) Czynniki i ograniczenia rozwoju miast województwa pomorskiego w świetle relacji przestrzennych i dostępności ko-
munikacyjnej, Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk [in Polish].
Guzik, R., Kołoś, A., Gwosdz, K., Biernacki W., Działek J., Kocaj A., Panecka-Niepsuj, M. & Wiedermann, K. (2016) Dostępność, relacje i powiązania przestrzenne w Miejskim Obszarze Funkcjonalnym Olsztyna, IGiGP UJ, Kraków.
Haag, G. & Grützmann, K. (2001) Transport and Urban Development [in:] G. Clarke & M. Madden, eds., Regional Science in Business, Springer,
Berlin-Heidelberg, 189–210.
Iles, R. (2005) Public Transport in Developing Countries, Elsevier, Amsterdam-Boston-Heidelberg-London-New York-Oxford-Paris-San Diego-
San Francisco-Singapore-Sydney-Tokyo.
Ivan, I., Horak, J., Fojtik, D. & Inspektor, T. (2013) Evaluation of public transport accessibility at municipality level in the Czech Republic, Inter-
national Multidisciplinary Scientific GeoConference: SGEM: Surveying Geology & mining Ecology Management, Sofia, Surveying Geology &
Mining Ecology Management (SGEM), 527–534.
Komornicki, T., Śleszyński, P., Rosik, P. & Pomianowski, W. (2009) Dostępność przestrzenna jako przesłanka kształtowania polskiej polityki transportowej
(Biuletyn KPZK PAN, 240) [in Polish with English abstract].
Marszałek Województwa Podkarpackiego (2014) Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Województwa Podkarpackiego, zał. Do Uchwały nr LIV Sejmiku Województwa Podkarpackiego z dnia 22.04.2014 r. [in Polish].
Moseley, M. J. (1979) Accessibility: The Rural Challenge, London, Methuen.
Paccione, M. (1989) Access to urban services. The case of secondary schools in Glasgow, Scottish Geographical Magazine, 105, 12–18.
Ratajczak, W. (1992) Dostępność komunikacyjna miast wojewódzkich Polski w latach 1948–1988 [in:] Z. Chojnicki & T. Czyż, eds., Współczesne problemy geografii społeczno-ekonomicznej Polski (Seria Geografia UAM w Poznaniu, 55), 173–203 [in Polish].
Taylor, Z. (1997) Dostępność miejsc pracy, nauki i usług w obszarach wiejskich jako przedmiot badań geografii społeczno-ekonomicznej – próba analizy krytycznej, Przegląd Geograficzny, 69 (3–4) 261–283 [in Polish].
Taylor, Z. (1999) Przestrzenna dostępność miejsc zatrudnienia, kształcenia i usług a codzienna ruchliwość ludności wiejskiej (Prace Geograficzne 171), IGiPZ PAN, Wrocław [in Polish with English summary].
Ustawa z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym, t.j. DzU 2015 r. poz. 1440, 1753, 1890, 1893 [in Polish].
Tracz, M. (1984) Badania ruchu komunikacji zbiorowej [in:] M. Tracz, ed., Pomiary i badania ruchu drogowego, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa, 83–88.
Veeckman, C., Jedlička, K., De Paepe, D., Kozhukh, D., Kafka, S., Colpaert, P. & Čerba, O. (2017), Geodata interoperability and harmonization in transport a case study of open transport net, Open Geospatial Data, Software and Standards, 2 (1): 3.
Warakomska, K. (1992) Zagadnienie dostępności w geografii transportu, Przegląd Geograficzny, 64 (1–2), 67–76 [in Polish with English abstract].
Internet sources
Cambridge Dictionary, Public transport, http://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/public-transport [accessed: 30.04.2017]
Fiszer K., 17.02.2017, Arriva wycofuje się z Podkarpacia, Transport Publiczny. Available from: http://www.transport-publiczny.pl/wiadomosci/arriva-
wycofuje-sie-z-podkarpacia-54336.html [accessed: 30.04.2017] [in Polish].
Główny Urząd Statystyczny, Bank Danych Lokalnych, https://bdl.stat.gov.pl/BDL/start [accessed: 30.04.2017] [in Polish].
Black, J. & Conroy, M. (1977) Accessibility Measures and the Social Evaluation of Urban Structure, Environment and Planning A, 9, 1013–1031.
Cass, N., Shove, E. & Urry, J. (2005) Social exclusion, mobility and access, Sociological Review, 53, 539–555.
Cullinane, S. & Strokes, G. (1998) Rural Transport Policy, Pergamon, Amsterdam-Lausanne-New York-Oxford-Shannon-Singapore-Tokyo.
Dej, M. (2010) Transport publiczny w wiejskich obszarach peryferyjnych Polski i jego dostosowanie do potrzeb lokalnych rynków pracy, Prace
Geograficzne, 124, 111–130 [in Polish with English summary].
Farrington, J. (2007) The new narrative of accessibility. Its potential contribution to discourses in (transport) geography, Journal of Transport
Geography, 15, 319–330.
Garcia-López, M. A. (2012) Urban spatial structure, suburbanization and transportation in Barcelona, Journal of Urban Economics, 72, 176–190.
Garmendia, M., de Ureña, J. M., Ribalaygua, C., Leal, J. & Coronado, J. M. (2008) Urban residential development in isolated small cities that are
partially integrated in metropolitan areas by high speed train, European Urban and Regional Studies, 15, 249–264
Guzik, R. (2003) Przestrzenna dostępność szkolnictwa ponadpodstawowego, IGiGP UJ, Kraków.
Guzik, R., Zborowski, A., Kołoś, A., Micek, G., Gwosdz, K., Trzepacz, P., Chaberko, T., Kretowicz, P., Ciechowski, M., Dej, M. & Grad, N. (2010)
Dostępność komunikacyjna i powiązania miast oraz delimitacja obszarów funkcjonalnych [in:] B. Domański & A. Noworól, eds.,
Małopolskie miasta – funkcje, potencjał i trendy rozwojowe, Departament Polityki Regionalnej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego, Kraków, 88–134 [in Polish].
Guzik, R., ed. (2012) Czynniki i ograniczenia rozwoju miast województwa pomorskiego w świetle relacji przestrzennych i dostępności ko-
munikacyjnej, Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk [in Polish].
Guzik, R., Kołoś, A., Gwosdz, K., Biernacki W., Działek J., Kocaj A., Panecka-Niepsuj, M. & Wiedermann, K. (2016) Dostępność, relacje i powiązania przestrzenne w Miejskim Obszarze Funkcjonalnym Olsztyna, IGiGP UJ, Kraków.
Haag, G. & Grützmann, K. (2001) Transport and Urban Development [in:] G. Clarke & M. Madden, eds., Regional Science in Business, Springer,
Berlin-Heidelberg, 189–210.
Iles, R. (2005) Public Transport in Developing Countries, Elsevier, Amsterdam-Boston-Heidelberg-London-New York-Oxford-Paris-San Diego-
San Francisco-Singapore-Sydney-Tokyo.
Ivan, I., Horak, J., Fojtik, D. & Inspektor, T. (2013) Evaluation of public transport accessibility at municipality level in the Czech Republic, Inter-
national Multidisciplinary Scientific GeoConference: SGEM: Surveying Geology & mining Ecology Management, Sofia, Surveying Geology &
Mining Ecology Management (SGEM), 527–534.
Komornicki, T., Śleszyński, P., Rosik, P. & Pomianowski, W. (2009) Dostępność przestrzenna jako przesłanka kształtowania polskiej polityki transportowej
(Biuletyn KPZK PAN, 240) [in Polish with English abstract].
Marszałek Województwa Podkarpackiego (2014) Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Województwa Podkarpackiego, zał. Do Uchwały nr LIV Sejmiku Województwa Podkarpackiego z dnia 22.04.2014 r. [in Polish].
Moseley, M. J. (1979) Accessibility: The Rural Challenge, London, Methuen.
Paccione, M. (1989) Access to urban services. The case of secondary schools in Glasgow, Scottish Geographical Magazine, 105, 12–18.
Ratajczak, W. (1992) Dostępność komunikacyjna miast wojewódzkich Polski w latach 1948–1988 [in:] Z. Chojnicki & T. Czyż, eds., Współczesne problemy geografii społeczno-ekonomicznej Polski (Seria Geografia UAM w Poznaniu, 55), 173–203 [in Polish].
Taylor, Z. (1997) Dostępność miejsc pracy, nauki i usług w obszarach wiejskich jako przedmiot badań geografii społeczno-ekonomicznej – próba analizy krytycznej, Przegląd Geograficzny, 69 (3–4) 261–283 [in Polish].
Taylor, Z. (1999) Przestrzenna dostępność miejsc zatrudnienia, kształcenia i usług a codzienna ruchliwość ludności wiejskiej (Prace Geograficzne 171), IGiPZ PAN, Wrocław [in Polish with English summary].
Ustawa z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym, t.j. DzU 2015 r. poz. 1440, 1753, 1890, 1893 [in Polish].
Tracz, M. (1984) Badania ruchu komunikacji zbiorowej [in:] M. Tracz, ed., Pomiary i badania ruchu drogowego, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa, 83–88.
Veeckman, C., Jedlička, K., De Paepe, D., Kozhukh, D., Kafka, S., Colpaert, P. & Čerba, O. (2017), Geodata interoperability and harmonization in transport a case study of open transport net, Open Geospatial Data, Software and Standards, 2 (1): 3.
Warakomska, K. (1992) Zagadnienie dostępności w geografii transportu, Przegląd Geograficzny, 64 (1–2), 67–76 [in Polish with English abstract].
Internet sources
Cambridge Dictionary, Public transport, http://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/public-transport [accessed: 30.04.2017]
Fiszer K., 17.02.2017, Arriva wycofuje się z Podkarpacia, Transport Publiczny. Available from: http://www.transport-publiczny.pl/wiadomosci/arriva-
wycofuje-sie-z-podkarpacia-54336.html [accessed: 30.04.2017] [in Polish].
Główny Urząd Statystyczny, Bank Danych Lokalnych, https://bdl.stat.gov.pl/BDL/start [accessed: 30.04.2017] [in Polish].