UDI Volume 73 (2022)
|
|
|
Andrzej Bąk
Dostępność przestrzenna w planach miejscowych – studium przypadku obszaru „Pasternik” w Krakowie Spatial accessibility in local plans – a case study of the “Pasternik” area in Krakow Urban Development Issues, vol. 73, 02 https://doi.org/10.51733/udi.2022.73.02
Słowa kluczowe: dostępność przestrzenna, miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, OpenStreetMap, analizy sieciowe, Kraków
Keywords: spatial accessibility, local spatial development plan, OpenStreetMap, network analysis, Cracow |
ABSTRAKT
Celem artykułu jest ocena zmian zachodzących pomiędzy kolejnymi wersjami projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na poziom lokalnej dostępności przestrzennej. Dostępność przestrzenna zostanie zmierzona dla wybranych obiektów infrastruktury społecznej w studium przypadku – miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego „Pasternik” i jego otoczeniu. Za źródło, oprócz planu miejscowego, posłużą informacje z Urzędu Miasta Krakowa oraz OpenStreetMap. Zagadnienie dostępności przestrzennej jest istotne w urbanistyce ze względu na trwające prace nad zmianą Ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym i zawartych w niej gminnych standardach dostępności infrastruktury społecznej.
Celem artykułu jest ocena zmian zachodzących pomiędzy kolejnymi wersjami projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na poziom lokalnej dostępności przestrzennej. Dostępność przestrzenna zostanie zmierzona dla wybranych obiektów infrastruktury społecznej w studium przypadku – miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego „Pasternik” i jego otoczeniu. Za źródło, oprócz planu miejscowego, posłużą informacje z Urzędu Miasta Krakowa oraz OpenStreetMap. Zagadnienie dostępności przestrzennej jest istotne w urbanistyce ze względu na trwające prace nad zmianą Ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym i zawartych w niej gminnych standardach dostępności infrastruktury społecznej.
ABSTRACT
The purpose of the article is to assess changes between successive versions of the draft local spatial development plan at the level of local spatial accessibility. Spatial accessibility will be measured for selected social infrastructure facilities in a case study – the local development plan “Pasternik” and its surroundings. In addition to the local plan, information from the Cracow City Hall and OpenStreetMap will be used as data sources. This issue is relevant in urban planning due to the ongoing work on amending the Spatial Planning and Development Act and the municipal standards of accessibility of social infrastructure contained therein.
The purpose of the article is to assess changes between successive versions of the draft local spatial development plan at the level of local spatial accessibility. Spatial accessibility will be measured for selected social infrastructure facilities in a case study – the local development plan “Pasternik” and its surroundings. In addition to the local plan, information from the Cracow City Hall and OpenStreetMap will be used as data sources. This issue is relevant in urban planning due to the ongoing work on amending the Spatial Planning and Development Act and the municipal standards of accessibility of social infrastructure contained therein.
REFERENCES
Bąk A., 2021, Szacowanie dostępności parków w średnich miastach województwa małopolskiego z wykorzystaniem OpenStreetMap, Urban Development Issues, 71, 78 – 87. DOI: 10.51733/udi.2021.71.08 [data dostępu: 10.05.2022].
Bąk A., Kudłacz K., Łachowski W., Matuszko A., Zielonka A., 2022, Schemat metropolitalnego systemu przyrodniczego wraz z rekomendacjami jego rozwoju, Zeszyty Metropolitalne, IRMiR, Kraków – Warszawa.
Biernacka M., 2020, Przegląd i ocena wybranych wskaźników dostępności i atrakcyjności miejskich terenów zieleni, Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica, 2(347), 53 – 70. Dostępne na: https://czasopisma.uni.lodz.pl/foe/article/view/3804/6878 [data dostępu: 13.11.2022].
Cascetta E., Cartenì A., Montanino M., 2013, A New Measure of Accessibility based on Perceived Opportunities, Procedia – Social and Behavioral Sciences, 87, 117 – 132. DOI: 10.1016/j.sbspro.2013.10.598 [data dostępu: 10.05.2022].
Colclough J., Owens E., 2010, Mapping Pedestrian Journey Times using a Network-based GIS Model, Journal of Maps, 6(1), 230 – 239.
Czepkiewicz M., 2017, Analiza geoinformacyjna jakości życia mieszkańców Poznania a układ strukturalny zieleni miejskiej, praca doktorska, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Dawid W., 2019, Dostępność i jakość przestrzeni publicznych w tkance miejskiej wybranych dzielnic Krakowa w kontekście użytkowania ich przez osoby starsze, Prace Geograficzne, 156, 101 – 119. DOI: 10.4467%2F20833113pg.19.005.10309 [data dostępu: 13.11.2022].
Gadziński J., Beim M., 2009, Dostępność przestrzenna lokalnego transportu publicznego w Poznaniu, Transport Miejski i Regionalny, 05, 10 – 16.
Geurs K.T., van Wee B., 2004, Accessibility evaluation of land-use and transport strategies: review and research directions, Journal of Transport Geography, 12(2), 127 – 140. DOI: 10.1016/j.jtrangeo.2003.10.005 [data dostępu: 10.05.2022].
Guzik R., 2003, Przestrzenna dostępność szkolnictwa ponadpodstawowego, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, Kraków. Guzik R., 2016, Dostępność komunikacyjna wybranych miast Małopolski, Małopolskie Obserwatorium Rozwoju Regionalnego, Kraków.
Hansen W.G., 1959, Accessibility and residential growth, praca magisterska, Massachusetts Institute of Technology. Dostępne na: https://dspace.mit.edu [data dostępu: 10.05.2022].
Jarczewska D.Ł., Jarczewski W., 2014, Dostępność geograficzna i rozmieszczenie w przestrzeni ośrodków POZ w Krakowie, Problemy Rozwoju Miast, 11(1), 79 – 89.
Jarczewska D.Ł., Jarczewski W., 2015, Dostępność geograficzna ośrodków podstawowej opieki zdrowotnej w Krakowskim Obszarze Metropolitalnym, Problemy Rozwoju Miast, 12(1), 7 – 13.
Komornicki T., Śleszyński P., Rosik P., Pomianowski W., 2009, Dostępność przestrzenna jako przesłanka kształtowania polskiej polityki transportowej, Biuletyn KPZK PAN, 241. Dostępne na: https://www.igipz.pan.pl/accessibility/dok/Biuletyn%20KPZK%20241.pdf [data dostępu: 10.05.2022].
May A.D., 2006, Transport policy, [w:] C.A O’Flaherty (ed.), Transport Planning and Traffic Engineering, Elsevier, Butterworth-Heinemann, Oxford, 42 – 79.
Morar T., Radoslav R., Spiridon L.C., Păcurar L., 2014, Assessing Pedestrian Accessibility to Green Space Using GIS, Transylvanian Review of Administrative Sciences, 10, 116 – 139.
Noworól A., Kopyciński P., Hałat P., Salamon J., Baziak J., Sypek W., Wirchniańska M., 2021, Czy Kraków może stać się „miastem 15-minutowym”?, Małopolska Szkoła Administracji Publicznej UE w Krakowie, Kraków.
Puławska-Obiedowska S., 2018, Modelowanie dostępności miejskiego transportu zbiorowego, praca doktorska, Politechnika Krakowska. Ratajczak W., 1999, Modelowanie sieci transportowych, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
Rosik P., 2012, Dostępność lądowa przestrzeni Polski w wymiarze europejskim, Prace Geograficzne IGiPZ PAN, 233.
Rozenau-Rybowicz A., 2021, Decyzje o ustaleniu warunków zabudowy oraz ustaleniu lokalizacji inwestycji, [w:] D. Szlen-Dziubek, O. Wisłocka (red.), System planowania przestrzennego w Polsce. Kluczowe problemy i słabości, IRMiR, Warszawa – Kraków–Gdańsk.
Serafin E., 2018, Skutki prawne uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, Annales Universitatis Mariae Curie--Skłodowska, 65(2), 223 – 234. DOI: 10.17951/g.2018.65.2.223-234 [data dostępu: 14.07.2022].
Stępniak M., Wiśniewski R., Goliszek S., Marcińczak S., 2017, Dostępność przestrzenna do usług publicznych w Polsce, Prace Geograficzne IGiPZ PAN, 261.
Szlenk-Dziubek D., Miśkowiec M., Dobosz-Mucha A., Goras E., Jadach-Sepioło A., Janas K., Kudłacz K., Matuszko A., Mikołajczyk D., Nowak K., Ogrodowski J., Spadło K., Tylka M., Ziółkowska M., 2018, Przestrzeń do dialogu. Praktyczny podręcznik o tym, jak prowadzić partycypację społeczną w planowaniu przestrzennym, Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju, Departament Polityki Przestrzennej, Warszawa.
Taylor Z., 1979, Przestrzenna dostępność miejskiego systemu transportowego na przykładzie Poznania, PWN, Warszawa.
Taylor Z., 1999, Przestrzenna dostępność miejsc zatrudnienia, kształcenia i usług a codzienna ruchliwość ludności wiejskiej, Prace Geograficzne IGiPZ PAN, 171.
Urząd Miasta Krakowa, 2019, Kierunki rozwoju i zarządzania terenami zieleni w Krakowie na lata 2019 – 2030, Kraków.
Warakomska K., 1992, Zagadnienie dostępności w geografii transportu, Przegląd Geograficzny, 64(1 – 2), 67 – 76.
Wiśniewski S., 2014, Dostępność transportowa Szadku, Biuletyn Szadkowski, 14, 5 – 23. Dostępne na: http://hdl.handle.net/11089/6000 [data dostępu: 14.11.2022].
Ziobrowski Z., Luchter B., Jopek D., Majewski K., Semczuk M., 2022, Obszary SIM, ekspertyza na potrzeby wdrażania i realizacji systemu informacji miejskiej w Krakowie, etap II, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie. Dostępne na https://ztp.krakow.pl/ [data dostępu: 10.05.2022].
Akty prawne i ich projekty
Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, Dz.U. z 2022 r. poz. 503.
Ustawa z dnia 5 lipca 2018 r. o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji mieszkaniowych oraz inwestycji towarzyszących, Dz. U. z 2021 r. poz. 1538.
Uchwała Nr CXII/1700/14 z dnia 9 lipca 2014 r. w sprawie uchwalenia zmiany „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta Krakowa”. Dostępne na: https://www.bip.krakow.pl/?id=48 [data dostępu: 10.05.2022].
Uchwała Nr LXXVIII/2172/22 Rady Miasta Krakowa z dnia 16 lutego 2022 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru „Pasternik”, Dz. Urz. Woj. Małop. z 2022 r. poz. 1255.
Rządowe Centrum Legislacji, Projekt z dnia 22 kwietnia 2022 r. ustawy o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw. Dostępne na: https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12359051/katalog/12873795#12873795 [data dostępu: 26.04.2022].
Źródła internetowe i bazy danych
Algolytics, https://app.dataquality.pl/start [data dostępu: 10.07.2022].
Biuletyn Informacji Publicznej Miasta Krakowa, https://www.bip.krakow.pl [data dostępu: 3.03.2022].
Bank Danych o Lasach, https://www.bdl.lasy.gov.pl [data dostępu: 10.04.2022].
Geofabrik Download Server. Województwo małopolskie (Lesser Poland Voivodeship), http://download.geofabrik.de/europe/poland/malopolskie.html [data dostępu: 3.03.2022].
Geoportal, https://www.geoportal.gov.pl [data dostępu: 4.07.2022].
Komenda Miejska Państwowej Straży Pożarnej w Krakowie, https://www.gov.pl/web/kmpsp-krakow [data dostępu: 10.07.2022].
Kraków dla Seniora, https://dlaseniora.krakow.pl/2507,kat,87,artykul,instytucje.html [data dostępu: 10.07.2022].
Miejski System Informacji Przestrzennej, https://msip.um.krakow.pl [data dostępu: 10.07.2022].
Nasze Szkoły Kraków, https://naszeszkoly.krakow.pl [data dostępu: 1.06.2022].
OpenStreetMap, https://www.openstreetmap.org [data dostępu: 3.03.2022].
OpenStreetMap Wiki, https://wiki.openstreetmap.org [data dostępu: 1.04.2022].
QNEAT3. QGIS Network Analysis Toolbox 3, https://root676.github.io [data dostępu: 1.04.2022].
Wyszukiwarka placówek Poczty Polskiej, https://placowki.poczta-polska.pl [data dostępu: 10.07.2022].
Bąk A., 2021, Szacowanie dostępności parków w średnich miastach województwa małopolskiego z wykorzystaniem OpenStreetMap, Urban Development Issues, 71, 78 – 87. DOI: 10.51733/udi.2021.71.08 [data dostępu: 10.05.2022].
Bąk A., Kudłacz K., Łachowski W., Matuszko A., Zielonka A., 2022, Schemat metropolitalnego systemu przyrodniczego wraz z rekomendacjami jego rozwoju, Zeszyty Metropolitalne, IRMiR, Kraków – Warszawa.
Biernacka M., 2020, Przegląd i ocena wybranych wskaźników dostępności i atrakcyjności miejskich terenów zieleni, Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica, 2(347), 53 – 70. Dostępne na: https://czasopisma.uni.lodz.pl/foe/article/view/3804/6878 [data dostępu: 13.11.2022].
Cascetta E., Cartenì A., Montanino M., 2013, A New Measure of Accessibility based on Perceived Opportunities, Procedia – Social and Behavioral Sciences, 87, 117 – 132. DOI: 10.1016/j.sbspro.2013.10.598 [data dostępu: 10.05.2022].
Colclough J., Owens E., 2010, Mapping Pedestrian Journey Times using a Network-based GIS Model, Journal of Maps, 6(1), 230 – 239.
Czepkiewicz M., 2017, Analiza geoinformacyjna jakości życia mieszkańców Poznania a układ strukturalny zieleni miejskiej, praca doktorska, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Dawid W., 2019, Dostępność i jakość przestrzeni publicznych w tkance miejskiej wybranych dzielnic Krakowa w kontekście użytkowania ich przez osoby starsze, Prace Geograficzne, 156, 101 – 119. DOI: 10.4467%2F20833113pg.19.005.10309 [data dostępu: 13.11.2022].
Gadziński J., Beim M., 2009, Dostępność przestrzenna lokalnego transportu publicznego w Poznaniu, Transport Miejski i Regionalny, 05, 10 – 16.
Geurs K.T., van Wee B., 2004, Accessibility evaluation of land-use and transport strategies: review and research directions, Journal of Transport Geography, 12(2), 127 – 140. DOI: 10.1016/j.jtrangeo.2003.10.005 [data dostępu: 10.05.2022].
Guzik R., 2003, Przestrzenna dostępność szkolnictwa ponadpodstawowego, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, Kraków. Guzik R., 2016, Dostępność komunikacyjna wybranych miast Małopolski, Małopolskie Obserwatorium Rozwoju Regionalnego, Kraków.
Hansen W.G., 1959, Accessibility and residential growth, praca magisterska, Massachusetts Institute of Technology. Dostępne na: https://dspace.mit.edu [data dostępu: 10.05.2022].
Jarczewska D.Ł., Jarczewski W., 2014, Dostępność geograficzna i rozmieszczenie w przestrzeni ośrodków POZ w Krakowie, Problemy Rozwoju Miast, 11(1), 79 – 89.
Jarczewska D.Ł., Jarczewski W., 2015, Dostępność geograficzna ośrodków podstawowej opieki zdrowotnej w Krakowskim Obszarze Metropolitalnym, Problemy Rozwoju Miast, 12(1), 7 – 13.
Komornicki T., Śleszyński P., Rosik P., Pomianowski W., 2009, Dostępność przestrzenna jako przesłanka kształtowania polskiej polityki transportowej, Biuletyn KPZK PAN, 241. Dostępne na: https://www.igipz.pan.pl/accessibility/dok/Biuletyn%20KPZK%20241.pdf [data dostępu: 10.05.2022].
May A.D., 2006, Transport policy, [w:] C.A O’Flaherty (ed.), Transport Planning and Traffic Engineering, Elsevier, Butterworth-Heinemann, Oxford, 42 – 79.
Morar T., Radoslav R., Spiridon L.C., Păcurar L., 2014, Assessing Pedestrian Accessibility to Green Space Using GIS, Transylvanian Review of Administrative Sciences, 10, 116 – 139.
Noworól A., Kopyciński P., Hałat P., Salamon J., Baziak J., Sypek W., Wirchniańska M., 2021, Czy Kraków może stać się „miastem 15-minutowym”?, Małopolska Szkoła Administracji Publicznej UE w Krakowie, Kraków.
Puławska-Obiedowska S., 2018, Modelowanie dostępności miejskiego transportu zbiorowego, praca doktorska, Politechnika Krakowska. Ratajczak W., 1999, Modelowanie sieci transportowych, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
Rosik P., 2012, Dostępność lądowa przestrzeni Polski w wymiarze europejskim, Prace Geograficzne IGiPZ PAN, 233.
Rozenau-Rybowicz A., 2021, Decyzje o ustaleniu warunków zabudowy oraz ustaleniu lokalizacji inwestycji, [w:] D. Szlen-Dziubek, O. Wisłocka (red.), System planowania przestrzennego w Polsce. Kluczowe problemy i słabości, IRMiR, Warszawa – Kraków–Gdańsk.
Serafin E., 2018, Skutki prawne uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, Annales Universitatis Mariae Curie--Skłodowska, 65(2), 223 – 234. DOI: 10.17951/g.2018.65.2.223-234 [data dostępu: 14.07.2022].
Stępniak M., Wiśniewski R., Goliszek S., Marcińczak S., 2017, Dostępność przestrzenna do usług publicznych w Polsce, Prace Geograficzne IGiPZ PAN, 261.
Szlenk-Dziubek D., Miśkowiec M., Dobosz-Mucha A., Goras E., Jadach-Sepioło A., Janas K., Kudłacz K., Matuszko A., Mikołajczyk D., Nowak K., Ogrodowski J., Spadło K., Tylka M., Ziółkowska M., 2018, Przestrzeń do dialogu. Praktyczny podręcznik o tym, jak prowadzić partycypację społeczną w planowaniu przestrzennym, Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju, Departament Polityki Przestrzennej, Warszawa.
Taylor Z., 1979, Przestrzenna dostępność miejskiego systemu transportowego na przykładzie Poznania, PWN, Warszawa.
Taylor Z., 1999, Przestrzenna dostępność miejsc zatrudnienia, kształcenia i usług a codzienna ruchliwość ludności wiejskiej, Prace Geograficzne IGiPZ PAN, 171.
Urząd Miasta Krakowa, 2019, Kierunki rozwoju i zarządzania terenami zieleni w Krakowie na lata 2019 – 2030, Kraków.
Warakomska K., 1992, Zagadnienie dostępności w geografii transportu, Przegląd Geograficzny, 64(1 – 2), 67 – 76.
Wiśniewski S., 2014, Dostępność transportowa Szadku, Biuletyn Szadkowski, 14, 5 – 23. Dostępne na: http://hdl.handle.net/11089/6000 [data dostępu: 14.11.2022].
Ziobrowski Z., Luchter B., Jopek D., Majewski K., Semczuk M., 2022, Obszary SIM, ekspertyza na potrzeby wdrażania i realizacji systemu informacji miejskiej w Krakowie, etap II, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie. Dostępne na https://ztp.krakow.pl/ [data dostępu: 10.05.2022].
Akty prawne i ich projekty
Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, Dz.U. z 2022 r. poz. 503.
Ustawa z dnia 5 lipca 2018 r. o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji mieszkaniowych oraz inwestycji towarzyszących, Dz. U. z 2021 r. poz. 1538.
Uchwała Nr CXII/1700/14 z dnia 9 lipca 2014 r. w sprawie uchwalenia zmiany „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta Krakowa”. Dostępne na: https://www.bip.krakow.pl/?id=48 [data dostępu: 10.05.2022].
Uchwała Nr LXXVIII/2172/22 Rady Miasta Krakowa z dnia 16 lutego 2022 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru „Pasternik”, Dz. Urz. Woj. Małop. z 2022 r. poz. 1255.
Rządowe Centrum Legislacji, Projekt z dnia 22 kwietnia 2022 r. ustawy o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw. Dostępne na: https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12359051/katalog/12873795#12873795 [data dostępu: 26.04.2022].
Źródła internetowe i bazy danych
Algolytics, https://app.dataquality.pl/start [data dostępu: 10.07.2022].
Biuletyn Informacji Publicznej Miasta Krakowa, https://www.bip.krakow.pl [data dostępu: 3.03.2022].
Bank Danych o Lasach, https://www.bdl.lasy.gov.pl [data dostępu: 10.04.2022].
Geofabrik Download Server. Województwo małopolskie (Lesser Poland Voivodeship), http://download.geofabrik.de/europe/poland/malopolskie.html [data dostępu: 3.03.2022].
Geoportal, https://www.geoportal.gov.pl [data dostępu: 4.07.2022].
Komenda Miejska Państwowej Straży Pożarnej w Krakowie, https://www.gov.pl/web/kmpsp-krakow [data dostępu: 10.07.2022].
Kraków dla Seniora, https://dlaseniora.krakow.pl/2507,kat,87,artykul,instytucje.html [data dostępu: 10.07.2022].
Miejski System Informacji Przestrzennej, https://msip.um.krakow.pl [data dostępu: 10.07.2022].
Nasze Szkoły Kraków, https://naszeszkoly.krakow.pl [data dostępu: 1.06.2022].
OpenStreetMap, https://www.openstreetmap.org [data dostępu: 3.03.2022].
OpenStreetMap Wiki, https://wiki.openstreetmap.org [data dostępu: 1.04.2022].
QNEAT3. QGIS Network Analysis Toolbox 3, https://root676.github.io [data dostępu: 1.04.2022].
Wyszukiwarka placówek Poczty Polskiej, https://placowki.poczta-polska.pl [data dostępu: 10.07.2022].