UDI Volume 73 (2022)
|
|
|
Natalia Stelmaszewska
Długoterminowa stacjonarna opieka nad seniorami w świetle starzejącego się społeczeństwa województwa łódzkiego Long-term residential care for the elderly in the light of the ageing population of the Łódź Voivodship Urban Development Issues, vol. 73, 04 https://doi.org/10.51733/udi.2022.73.04
Słowa kluczowe: województwo łódzkie, starzenie się społeczeństwa, placówki opieki długoterminowej, domy seniora
Keywords: Łódzkie voivodship, ageing population, long-term care facilities, senior citizen homes |
ABSTRAKT
Rosnąca liczba osób powyżej 65 r.ż., procesy podwójnego starzenia się społeczeństwa oraz przemiany zachodzące w rodzinie, która tradycyjnie stanowi model opieki nad osobami starszymi, mogą przekładać się na wzrost zapotrzebowania na stacjonarne usługi opiekuńcze. Artykuł nakreśla poziom dostępności do stacjonarnej długoterminowej opieki nad seniorami w województwie łódzkim. Pod uwagę wzięto placówki sektora publicznego i prywatnego funkcjonujące zarówno w ramach stacjonarnej opieki zdrowotnej, jak i systemu pomocy społecznej (hospicja stacjonarne; zakłady opiekuńczo-lecznicze; zakłady pielęgnacyjno-opiekuńcze; domy pomocy społecznej oraz placówki zapewniające całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, prowadzące działalność statutową i gospodarczą). W publikacji przeanalizowano zmianę udziału seniorów w strukturze wieku mieszkańców województwa, zmianę współczynnika obciążenia demograficznego w latach 2010 – 2020 oraz prognozowane przez Główny Urząd Statystyczny procesy starzenia się do 2050 r. Następnie zestawiono wyniki badań z liczbą miejsc oferowanych w placówkach stacjonarnej długoterminowej opieki nad seniorami zlokalizowanych na terenie województwa łódzkiego.
Rosnąca liczba osób powyżej 65 r.ż., procesy podwójnego starzenia się społeczeństwa oraz przemiany zachodzące w rodzinie, która tradycyjnie stanowi model opieki nad osobami starszymi, mogą przekładać się na wzrost zapotrzebowania na stacjonarne usługi opiekuńcze. Artykuł nakreśla poziom dostępności do stacjonarnej długoterminowej opieki nad seniorami w województwie łódzkim. Pod uwagę wzięto placówki sektora publicznego i prywatnego funkcjonujące zarówno w ramach stacjonarnej opieki zdrowotnej, jak i systemu pomocy społecznej (hospicja stacjonarne; zakłady opiekuńczo-lecznicze; zakłady pielęgnacyjno-opiekuńcze; domy pomocy społecznej oraz placówki zapewniające całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, prowadzące działalność statutową i gospodarczą). W publikacji przeanalizowano zmianę udziału seniorów w strukturze wieku mieszkańców województwa, zmianę współczynnika obciążenia demograficznego w latach 2010 – 2020 oraz prognozowane przez Główny Urząd Statystyczny procesy starzenia się do 2050 r. Następnie zestawiono wyniki badań z liczbą miejsc oferowanych w placówkach stacjonarnej długoterminowej opieki nad seniorami zlokalizowanych na terenie województwa łódzkiego.
ABSTRACT
The increasing number of people over 65, the processes of double ageing and the changes taking place with the family, which is an established model of caring for the elderly, may translate into an increase in demand for residential care services. The paper provides an overview of the availability of residential long-term care for the elderly in the Łódź Voivodeship. Both public and private sector facilities operating as part of residential health care and social welfare systems (inpatient hospices, care and treatment facilities, nursing homes, social care homes and facilities providing 24-hour care for people with disabilities, chronically ill or the elderly, operating on a statutory and economic basis) were taken into account. The publication analyses the change in the share of seniors in the age structure of the voivodeship’s population, the change in the demographic dependency ratio between 2010 and 2020, and the ageing processes forecast by the Central Statistical Office by 2050. The results of the study were compared with the number of places offered in residential long-term care facilities for seniors located in the Łódź Voivodeship.
The increasing number of people over 65, the processes of double ageing and the changes taking place with the family, which is an established model of caring for the elderly, may translate into an increase in demand for residential care services. The paper provides an overview of the availability of residential long-term care for the elderly in the Łódź Voivodeship. Both public and private sector facilities operating as part of residential health care and social welfare systems (inpatient hospices, care and treatment facilities, nursing homes, social care homes and facilities providing 24-hour care for people with disabilities, chronically ill or the elderly, operating on a statutory and economic basis) were taken into account. The publication analyses the change in the share of seniors in the age structure of the voivodeship’s population, the change in the demographic dependency ratio between 2010 and 2020, and the ageing processes forecast by the Central Statistical Office by 2050. The results of the study were compared with the number of places offered in residential long-term care facilities for seniors located in the Łódź Voivodeship.
REFERENCES
Bank Światowy, 2015, Stan obecny i przyszłość opieki długoterminowej w starzejącej się Polsce. Uwagi na potrzeby opracowania polityki dotyczącej opieki długoterminowej.
Biuro Planowania Przestrzennego Województwa Łódzkiego, Strategia Rozwoju Województwa Łódzkiego 2030, 2021, Urząd Marszałkowski Województwa Łódzkiego, Łódź.
Bojanowska E., 2012, Ludzie starsi w rodzinie i społeczeństwie, [w:] J. Hrynkiewicz (red.), O sytuacji ludzi starszych. II Kongres Demograficzny, t. 3, Rządowa Rada Ludnościowa, Zakład Wydawnictw Statystycznych, Warszawa, 19 – 32.
Czekanowski P., 2013, Proces starzenia się społeczeństw a sytuacja rodzinna ludzi starych, Przegląd Socjologiczny, 62(2), 55 – 78.
Departament Badań Społecznych GUS (DBS GUS), Stan zdrowia ludności Polski w 2019 r., 2021, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
Dzieciuchowicz J., 2019, Ludność województwa łódzkiego: rozwój i przemiany strukturalne, Acta Geographica Lodziensia, 109, 91 – 125.
Furmańska-Maruszak A., Wójtewicz A., 2016, Kierunki rozwoju usług opieki długoterminowej w Polsce, Studia Oeconomica Posnaniensia, 4(9), 28 – 42.
Gałązka A., Potrykowska A., 2017, Sytuacja demograficzna województwa łódzkiego na tle kraju, [w:] A. Potrykowaska, M. Budziński, D. Bojarska-Lis, A. Moliński (red.), Sytuacja demograficzna województwa łódzkiego jako wyzwanie dla polityki społecznej i gospodarczej, Rządowa Rada Ludnościowa, Warszawa, 37 – 78.
Janiszewska A., 2019, Starzenie się ludności w polskich miastach, Space – Society – Economy, 29, 45 – 69.
Kawczyńska-Butrym Z., Czapka E.A., 2015, Rodzinna czy instytucjonalna przestrzeń opieki nad populacją seniorów – kontekst procesów migracyjnych, Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio I. Philosophy and Sociology, 40(2), 65 – 78.
Kubala S., Zając-Sawicka M., 2019, Regionalne zróżnicowanie zapotrzebowania na domy pomocy społecznej w Polsce w latach 2010 – 2018, Problems of Economics and Law, 3(2), 1 – 19.
Łuczak P., Orczyk J., 2012, Ekonomiczne przesłanki zmian w formach solidarności międzypokoleniowej. Casus opieki długoterminowej w Polsce, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 74(3), 203 – 216.
Majdzińska A., 2015, Zróżnicowanie zaawansowania starości demograficznej na obszarze województwa łódzkiego, Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica, 4(315), 109 – 126.
Majdzińska A., 2017, Zróżnicowanie terytorialne starzenia się ludności Polski, Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica, 5(331), 71 – 90.
Mocek P., 2016, Problemy opieki nad osobami starszymi w Polsce, referat na III Międzynarodowej Konferencji Naukowej Bezpieczeństwo Zdrowotne – Ujęcie interdyscyplinarne pt. Bezpieczeństwo w perspektywie następnych pokoleń – zdrowie, życie, dorastanie i starzenie się, 13 – 15.04.2016, Giżycko.
Racław M., 2012, Opiekunowie nieformalni. Krótkookresowa funkcjonalność nieopłacanej pracy, [w:] J. Hrynkiewicz (red.), O sytuacji ludzi starszych. II Kongres Demograficzny, t. 3, Rządowa Rada Ludnościowa, Zakład Wydawnictw Statystycznych, Warszawa, 71 – 82.
Rejter M., 2020, Potrzeby i marzenia seniorów jako czynniki pomyślnego starzenia się, Acta Universitatis Lodziensis Folia Oeconomica, 6(351), 45 – 60.
Szukalski P., 2020, Przestrzenne zróżnicowanie starości demograficznej we współczesnej Polsce, Demografia i Gerontologia Społeczna – Biuletyn Informacyjny, 7.
Szukalski P., 2021, Wpływ Covid-19 na sytuację demograficzną województwa łódzkiego, Demografia i Gerontologia Społeczna – Biuletyn Informacyjny, 6.
Szweda-Lewandowska Z., 2009, Popyt na miejsca w domach pomocy społecznej wśród seniorów w Polsce w perspektywie 2035 roku, Acta Universitatis Lodziensins. Folia Oeconomica, 231, 243 – 254.
Szweda-Lewandowska Z., 2018, Nowoczesne technologie w opiece nad niesamodzielnymi osobami starszymi, Ubezpieczenia Społeczne. Teoria i praktyka, 3, 83 – 96.
Urząd Statystyczny w Białymstoku, 2021, Sytuacja osób starszych w Polsce w 2020 r., GUS, Warszawa – Białystok.
Wróblewska I., Steciwko A., 2012, Różnice i podobieństwa w sprawowanej opiece nad osobami starszymi przebywającymi w ośrodkach opieki w Polsce i we Francji, Gerontologia Polska, 20(1), 22 – 27.
Zrałek M., 2012, Zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych osób starszych. Dylematy i kierunki zmian, [w:] J. Hrynkiewicz (red.), O sytuacji ludzi starszych. II Kongres Demograficzny, t. 3, Rządowa Rada Ludnościowa, Zakład Wydawnictw Statystycznych, Warszawa, 103 – 125.
Źródła internetowe i bazy danych
Bank Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego (BDL GUS), https://bdl.stat.gov.pl/ [data dostępu: 09.06.2022].
Rejestr domów pomocy społecznej funkcjonujących na terenie województwa łódzkiego w 2020 r., http://www.pomoc.lodzkie.eu/page/index.php?str=348&id=394 [data dostępu: 13.06.2022].
Rejestr placówek zapewniających całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, http://www.pomoc.lodzkie.eu/page/index.php?str=351 [data dostępu: 13.06.2022].
Rejestr podmiotów wykonujących działalność leczniczą, https://rpwdl.ezdrowie.gov.pl [data dostępu: 13.06.2022].
Bank Światowy, 2015, Stan obecny i przyszłość opieki długoterminowej w starzejącej się Polsce. Uwagi na potrzeby opracowania polityki dotyczącej opieki długoterminowej.
Biuro Planowania Przestrzennego Województwa Łódzkiego, Strategia Rozwoju Województwa Łódzkiego 2030, 2021, Urząd Marszałkowski Województwa Łódzkiego, Łódź.
Bojanowska E., 2012, Ludzie starsi w rodzinie i społeczeństwie, [w:] J. Hrynkiewicz (red.), O sytuacji ludzi starszych. II Kongres Demograficzny, t. 3, Rządowa Rada Ludnościowa, Zakład Wydawnictw Statystycznych, Warszawa, 19 – 32.
Czekanowski P., 2013, Proces starzenia się społeczeństw a sytuacja rodzinna ludzi starych, Przegląd Socjologiczny, 62(2), 55 – 78.
Departament Badań Społecznych GUS (DBS GUS), Stan zdrowia ludności Polski w 2019 r., 2021, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
Dzieciuchowicz J., 2019, Ludność województwa łódzkiego: rozwój i przemiany strukturalne, Acta Geographica Lodziensia, 109, 91 – 125.
Furmańska-Maruszak A., Wójtewicz A., 2016, Kierunki rozwoju usług opieki długoterminowej w Polsce, Studia Oeconomica Posnaniensia, 4(9), 28 – 42.
Gałązka A., Potrykowska A., 2017, Sytuacja demograficzna województwa łódzkiego na tle kraju, [w:] A. Potrykowaska, M. Budziński, D. Bojarska-Lis, A. Moliński (red.), Sytuacja demograficzna województwa łódzkiego jako wyzwanie dla polityki społecznej i gospodarczej, Rządowa Rada Ludnościowa, Warszawa, 37 – 78.
Janiszewska A., 2019, Starzenie się ludności w polskich miastach, Space – Society – Economy, 29, 45 – 69.
Kawczyńska-Butrym Z., Czapka E.A., 2015, Rodzinna czy instytucjonalna przestrzeń opieki nad populacją seniorów – kontekst procesów migracyjnych, Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio I. Philosophy and Sociology, 40(2), 65 – 78.
Kubala S., Zając-Sawicka M., 2019, Regionalne zróżnicowanie zapotrzebowania na domy pomocy społecznej w Polsce w latach 2010 – 2018, Problems of Economics and Law, 3(2), 1 – 19.
Łuczak P., Orczyk J., 2012, Ekonomiczne przesłanki zmian w formach solidarności międzypokoleniowej. Casus opieki długoterminowej w Polsce, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 74(3), 203 – 216.
Majdzińska A., 2015, Zróżnicowanie zaawansowania starości demograficznej na obszarze województwa łódzkiego, Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica, 4(315), 109 – 126.
Majdzińska A., 2017, Zróżnicowanie terytorialne starzenia się ludności Polski, Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica, 5(331), 71 – 90.
Mocek P., 2016, Problemy opieki nad osobami starszymi w Polsce, referat na III Międzynarodowej Konferencji Naukowej Bezpieczeństwo Zdrowotne – Ujęcie interdyscyplinarne pt. Bezpieczeństwo w perspektywie następnych pokoleń – zdrowie, życie, dorastanie i starzenie się, 13 – 15.04.2016, Giżycko.
Racław M., 2012, Opiekunowie nieformalni. Krótkookresowa funkcjonalność nieopłacanej pracy, [w:] J. Hrynkiewicz (red.), O sytuacji ludzi starszych. II Kongres Demograficzny, t. 3, Rządowa Rada Ludnościowa, Zakład Wydawnictw Statystycznych, Warszawa, 71 – 82.
Rejter M., 2020, Potrzeby i marzenia seniorów jako czynniki pomyślnego starzenia się, Acta Universitatis Lodziensis Folia Oeconomica, 6(351), 45 – 60.
Szukalski P., 2020, Przestrzenne zróżnicowanie starości demograficznej we współczesnej Polsce, Demografia i Gerontologia Społeczna – Biuletyn Informacyjny, 7.
Szukalski P., 2021, Wpływ Covid-19 na sytuację demograficzną województwa łódzkiego, Demografia i Gerontologia Społeczna – Biuletyn Informacyjny, 6.
Szweda-Lewandowska Z., 2009, Popyt na miejsca w domach pomocy społecznej wśród seniorów w Polsce w perspektywie 2035 roku, Acta Universitatis Lodziensins. Folia Oeconomica, 231, 243 – 254.
Szweda-Lewandowska Z., 2018, Nowoczesne technologie w opiece nad niesamodzielnymi osobami starszymi, Ubezpieczenia Społeczne. Teoria i praktyka, 3, 83 – 96.
Urząd Statystyczny w Białymstoku, 2021, Sytuacja osób starszych w Polsce w 2020 r., GUS, Warszawa – Białystok.
Wróblewska I., Steciwko A., 2012, Różnice i podobieństwa w sprawowanej opiece nad osobami starszymi przebywającymi w ośrodkach opieki w Polsce i we Francji, Gerontologia Polska, 20(1), 22 – 27.
Zrałek M., 2012, Zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych osób starszych. Dylematy i kierunki zmian, [w:] J. Hrynkiewicz (red.), O sytuacji ludzi starszych. II Kongres Demograficzny, t. 3, Rządowa Rada Ludnościowa, Zakład Wydawnictw Statystycznych, Warszawa, 103 – 125.
Źródła internetowe i bazy danych
Bank Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego (BDL GUS), https://bdl.stat.gov.pl/ [data dostępu: 09.06.2022].
Rejestr domów pomocy społecznej funkcjonujących na terenie województwa łódzkiego w 2020 r., http://www.pomoc.lodzkie.eu/page/index.php?str=348&id=394 [data dostępu: 13.06.2022].
Rejestr placówek zapewniających całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, http://www.pomoc.lodzkie.eu/page/index.php?str=351 [data dostępu: 13.06.2022].
Rejestr podmiotów wykonujących działalność leczniczą, https://rpwdl.ezdrowie.gov.pl [data dostępu: 13.06.2022].