UDI Volume 72 (Grudzień/December 2021) |
|
|
Anna Szpura
Kształtowanie wskaźnika minimalnej powierzchni biologicznie czynnej w dokumentach planistycznych na przykładzie gminy Chrzanów Shaping the minimal biologically active area index in planning documents on the example of the municipality of Chrzanów Urban Development Issues, vol. 72, 136–148. https://doi.org/10.51733/udi.2021.72.13
Słowa kluczowe: powierzchnia biologicznie czynna, studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, planowanie przestrzenne
Keywords: biologically active area, study of land use conditions and directions, spatial planning |
ABSTRAKT
Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym obliguje do określania w dokumentach planistycznych, tj. w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, podstawowych parametrów zabudowy, m.in. minimalnej powierzchni biologicznie czynnej(PBC). W praktyce planowania przestrzennego, pomimo prostej konstrukcji ww. wskaźnika, ustalenie jego wartości w studium jest problematyczne z uwagi na konieczność poszukiwania konsensusu pomiędzy środowiskowymi, ekonomicznymi i prawnymi aspektami kształtowania struktur funkcjonalno-przestrzennych. Głównym celem badań opisanych w niniejszym artykule było poznanie, jak ustalenia studium w zakresie wskaźnika minimalnej powierzchni biologicznie czynnej mogą wpływać na kształtowanie autentycznej powierzchni tych terenów. Jednym z ważnych etapów analizy było ustalenie wartości wskaźnika minimalnej powierzchni biologicznie czynnej dla terenów przeznaczonych pod zabudowę w mpzp aktualnie obowiązujących na terenie gminy Chrzanów. Dla rezerwy terenów wskazanych w projekcie dokumentu pod zabudowę przeprowadzono symulację faktycznej powierzchni terenów biologicznie czynnych, uwzględniając trzy alternatywne warianty określania wartości wskaźnika PBC. Z przeprowadzonych badań wynika, że wyznaczanie wartości wskaźnika PBC w studium na podstawie analizy zapisów planów miejscowych znacząco wpływa na zmniejszenie powierzchni terenów biologicznie czynnych w porównaniu z zaleceniami i standardami określonymi przez naukowców i specjalistów.
Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym obliguje do określania w dokumentach planistycznych, tj. w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, podstawowych parametrów zabudowy, m.in. minimalnej powierzchni biologicznie czynnej(PBC). W praktyce planowania przestrzennego, pomimo prostej konstrukcji ww. wskaźnika, ustalenie jego wartości w studium jest problematyczne z uwagi na konieczność poszukiwania konsensusu pomiędzy środowiskowymi, ekonomicznymi i prawnymi aspektami kształtowania struktur funkcjonalno-przestrzennych. Głównym celem badań opisanych w niniejszym artykule było poznanie, jak ustalenia studium w zakresie wskaźnika minimalnej powierzchni biologicznie czynnej mogą wpływać na kształtowanie autentycznej powierzchni tych terenów. Jednym z ważnych etapów analizy było ustalenie wartości wskaźnika minimalnej powierzchni biologicznie czynnej dla terenów przeznaczonych pod zabudowę w mpzp aktualnie obowiązujących na terenie gminy Chrzanów. Dla rezerwy terenów wskazanych w projekcie dokumentu pod zabudowę przeprowadzono symulację faktycznej powierzchni terenów biologicznie czynnych, uwzględniając trzy alternatywne warianty określania wartości wskaźnika PBC. Z przeprowadzonych badań wynika, że wyznaczanie wartości wskaźnika PBC w studium na podstawie analizy zapisów planów miejscowych znacząco wpływa na zmniejszenie powierzchni terenów biologicznie czynnych w porównaniu z zaleceniami i standardami określonymi przez naukowców i specjalistów.
ABSTRACT
Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym obliguje do określania w dokumentach planistycznych, tj. w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, podstawowych parametrów zabudowy, m.in. minimalnej powierzchni biologicznie czynnej(PBC). W praktyce planowania przestrzennego, pomimo prostej konstrukcji ww. wskaźnika, ustalenie jego wartości w studium jest problematyczne z uwagi na konieczność poszukiwania konsensusu pomiędzy środowiskowymi, ekonomicznymi i prawnymi aspektami kształtowania struktur funkcjonalno-przestrzennych. Głównym celem badań opisanych w niniejszym artykule było poznanie, jak ustalenia studium w zakresie wskaźnika minimalnej powierzchni biologicznie czynnej mogą wpływać na kształtowanie autentycznej powierzchni tych terenów. Jednym z ważnych etapów analizy było ustalenie wartości wskaźnika minimalnej powierzchni biologicznie czynnej dla terenów przeznaczonych pod zabudowę w mpzp aktualnie obowiązujących na terenie gminy Chrzanów. Dla rezerwy terenów wskazanych w projekcie dokumentu pod zabudowę przeprowadzono symulację faktycznej powierzchni terenów biologicznie czynnych, uwzględniając trzy alternatywne warianty określania wartości wskaźnika PBC. Z przeprowadzonych badań wynika, że wyznaczanie wartości wskaźnika PBC w studium na podstawie analizy zapisów planów miejscowych znacząco wpływa na zmniejszenie powierzchni terenów biologicznie czynnych w porównaniu z zaleceniami i standardami określonymi przez naukowców i specjalistów.
Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym obliguje do określania w dokumentach planistycznych, tj. w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, podstawowych parametrów zabudowy, m.in. minimalnej powierzchni biologicznie czynnej(PBC). W praktyce planowania przestrzennego, pomimo prostej konstrukcji ww. wskaźnika, ustalenie jego wartości w studium jest problematyczne z uwagi na konieczność poszukiwania konsensusu pomiędzy środowiskowymi, ekonomicznymi i prawnymi aspektami kształtowania struktur funkcjonalno-przestrzennych. Głównym celem badań opisanych w niniejszym artykule było poznanie, jak ustalenia studium w zakresie wskaźnika minimalnej powierzchni biologicznie czynnej mogą wpływać na kształtowanie autentycznej powierzchni tych terenów. Jednym z ważnych etapów analizy było ustalenie wartości wskaźnika minimalnej powierzchni biologicznie czynnej dla terenów przeznaczonych pod zabudowę w mpzp aktualnie obowiązujących na terenie gminy Chrzanów. Dla rezerwy terenów wskazanych w projekcie dokumentu pod zabudowę przeprowadzono symulację faktycznej powierzchni terenów biologicznie czynnych, uwzględniając trzy alternatywne warianty określania wartości wskaźnika PBC. Z przeprowadzonych badań wynika, że wyznaczanie wartości wskaźnika PBC w studium na podstawie analizy zapisów planów miejscowych znacząco wpływa na zmniejszenie powierzchni terenów biologicznie czynnych w porównaniu z zaleceniami i standardami określonymi przez naukowców i specjalistów.
REFERENCES
Burchard-Dziubińska M., 2016, Adaptacja terenów zurbanizowanych do zmian klimatu, [w:] A. Rzeńca (red.), Ekomiasto#Środowisko. Zrównoważony, inteligentny i partycypacyjny rozwój miasta, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, 143–163. https://doi.org/10.18778/7969-576-8.07.
Dąbrowska-Milewska G., 2010a, Standardy Urbanistyczne jako narzędzie racjonalnej gospodarki terenami w mieście, Czasopismo Techniczne. Architektura 6-A, 107(14), 17–24.
Dąbrowska-Milewska G., 2010b, Czy w Polsce potrzebne są krajowe standardy urbanistyczne dla terenów mieszkaniowych?, Architecture et Artibus, 2(1)/2010, 12–16.
Dąbrowska-Milewska G., 2010c, Standardy urbanistyczne dla terenów mieszkaniowych – wybrane zagadnienia, Architecture et. Artibus, 2(1)/2010, 17–31.
Fogel A., 2014, Prawne uwarunkowania ochrony terenów zieleni, otwartych i gruntów niezasklepionych w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym miast, Instytut Gospodarki Przestrzennej i Mieszkalnictwa w Warszawie, Warszawa. Dostępne na: http://docplayer.pl/14795400-Dr-anna-fogel-instytut-gospodarki-przestrzennej-i-mieszkalnictwa-w-warszawie.html [data dostępu: 02.07.2021].
Giedych R., 2015, Wskaźniki ekologiczno-przestrzenne jako standard kształtowania zabudowy mieszkaniowej, [w:] B. Szulczewska (red.), Osiedle mieszkaniowe w strukturze przyrodniczej miasta, Wydawnictwo SGGW, Warszawa.
Maciejewska A., Krygielska B., 2011, Rola i znaczenie przestrzeni biologicznie czynnych, Przykład Miasta Stołecznego Warszawy, Studia KPZK, 142, 89–99.
Krajowa Polityka Miejska 2030, 2021, Karta rozwiązania P.01.5.: Wdrożenie do polityki miejskiej i polityki przestrzennej zasad kształtowania miasta zwartego) dla wyzwania: Kształtowanie miasta zwartego oraz przeciwdziałanie chaotycznej i niekontrolowanej suburbanizacji, Materiały pokongresowe, Kraków, Dostępne na: obserwatorium.miasta.pl/aktualizacja-kpm-wyzwania-i-rozwiazania/ksztaltowanie-przestrzeni-wyzwania-i-rozwiazania/ [data dostępu: 23.10.2021].
Ogrodnik K., Idea Miasta zwartego – definicja, główne założenia, aktualne praktyki, Architecture et. Artibus, 4/2015, 35–42.
Olczyk H., 2018, Znaczenie powierzchni biologicznie czynnej w kształtowaniu środowiska Wrocławia, praca doktorska obroniona na Wydziale Inżynierii Kształtowania Środowiska i Geodezji Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Wrocław.
Projekt Ustawy Kodeks Urbanistyczno-Budowlany z dnia 30 września 2016 r. Dostępne na: https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//2/12290463/12382118/12382119/dokument247655.pdf [data dostępu: 23.10.2021].
Projekt Krajowych Przepisów Urbanistycznych z dnia 17 sierpnia 2010 r. Dostępne na: https://grafik.rp.pl/grafika2/572896 [data dostępu: 23.10.2021].
Szczepański P., Mrozik K., Raszka B., 2014, Wskaźnik powierzchni biologicznie czynnej jako narzędzie równoważenia struktury przestrzennej gminy miejskiej Luboń, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 339, 220–228. https://doi.org/10.15611/pn.2014.339.20.
Szulczewska B., Giedych R., 2010, Ekologiczno-przestrzenne wskaźniki stosowane w planowaniu i projektowaniu terenów osiedli mieszkaniowych, [w:] M. Kosmala (red.), Zieleń osiedlowa – stan obecny i wskazania do poprawy, Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych Oddział Toruń, Toruń, 7–22.
Szulczewska B., Giedych R., Borkowski J., Kuchcik M., Sikorski P., Mazurkiewicz A., Stańczyk T., 2014, How much green is needed for a vital neighbourhood? In search for empirical evidence, Land Use Policy, 38, 330–345. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2013.11.006.
Szulczewska B., Giedych R., Solarek K., 2015, Problemy stosowania wskaźnika terenów biologicznie czynnych na tle wyników badań – podsumowanie, [w:] B. Szulczewska (red.), Osiedle mieszkaniowe w strukturze przyrodniczej miasta, Wydawnictwo SGGW, Warszawa, 141–148.
Zgierski K., Szulczewska B., 2009, Wskaźnik terenów biologicznie czynnych jako instrument kształtowania przestrzeni w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego m. st. Warszawy, Biuletyn KPZK PAN, 240.
Ziobrowski Z., 2012, Urbanistyczne wymiary miast, Instytut Rozwoju Miast, Kraków.
Akty prawne i orzecznictwoRozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, Dz.U. 2019 poz. 1065.
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie wymaganego zakresu projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, Dz.U. 2003 nr 164 poz. 1587.
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004 r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, Dz.U. 2004 nr 118 poz. 1233.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 4 sierpnia 2020 r., IV SA/WA 148/20.
Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, Dz.U. 2021 poz. 741 ze zm.
Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym, Dz. U. 1999 Nr 15 poz. 139 ze zm.
Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane, Dz. U. 2020 poz. 1333 ze zm.
Zarządzenie nr 9 Ministra Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 29 stycznia 1974 r. w sprawie wskaźników i wytycznych dla terenów mieszkaniowych w miastach. Dz. Bud. Nr 2 z dnia 2 lutego 1974 r., poz.2.
Źródła internetowe i bazy danych
Bank Danych Lokalnych GUS, https://bdl.stat.gov.pl/ [data dostępu: 14.10.2021].
Burchard-Dziubińska M., 2016, Adaptacja terenów zurbanizowanych do zmian klimatu, [w:] A. Rzeńca (red.), Ekomiasto#Środowisko. Zrównoważony, inteligentny i partycypacyjny rozwój miasta, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, 143–163. https://doi.org/10.18778/7969-576-8.07.
Dąbrowska-Milewska G., 2010a, Standardy Urbanistyczne jako narzędzie racjonalnej gospodarki terenami w mieście, Czasopismo Techniczne. Architektura 6-A, 107(14), 17–24.
Dąbrowska-Milewska G., 2010b, Czy w Polsce potrzebne są krajowe standardy urbanistyczne dla terenów mieszkaniowych?, Architecture et Artibus, 2(1)/2010, 12–16.
Dąbrowska-Milewska G., 2010c, Standardy urbanistyczne dla terenów mieszkaniowych – wybrane zagadnienia, Architecture et. Artibus, 2(1)/2010, 17–31.
Fogel A., 2014, Prawne uwarunkowania ochrony terenów zieleni, otwartych i gruntów niezasklepionych w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym miast, Instytut Gospodarki Przestrzennej i Mieszkalnictwa w Warszawie, Warszawa. Dostępne na: http://docplayer.pl/14795400-Dr-anna-fogel-instytut-gospodarki-przestrzennej-i-mieszkalnictwa-w-warszawie.html [data dostępu: 02.07.2021].
Giedych R., 2015, Wskaźniki ekologiczno-przestrzenne jako standard kształtowania zabudowy mieszkaniowej, [w:] B. Szulczewska (red.), Osiedle mieszkaniowe w strukturze przyrodniczej miasta, Wydawnictwo SGGW, Warszawa.
Maciejewska A., Krygielska B., 2011, Rola i znaczenie przestrzeni biologicznie czynnych, Przykład Miasta Stołecznego Warszawy, Studia KPZK, 142, 89–99.
Krajowa Polityka Miejska 2030, 2021, Karta rozwiązania P.01.5.: Wdrożenie do polityki miejskiej i polityki przestrzennej zasad kształtowania miasta zwartego) dla wyzwania: Kształtowanie miasta zwartego oraz przeciwdziałanie chaotycznej i niekontrolowanej suburbanizacji, Materiały pokongresowe, Kraków, Dostępne na: obserwatorium.miasta.pl/aktualizacja-kpm-wyzwania-i-rozwiazania/ksztaltowanie-przestrzeni-wyzwania-i-rozwiazania/ [data dostępu: 23.10.2021].
Ogrodnik K., Idea Miasta zwartego – definicja, główne założenia, aktualne praktyki, Architecture et. Artibus, 4/2015, 35–42.
Olczyk H., 2018, Znaczenie powierzchni biologicznie czynnej w kształtowaniu środowiska Wrocławia, praca doktorska obroniona na Wydziale Inżynierii Kształtowania Środowiska i Geodezji Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Wrocław.
Projekt Ustawy Kodeks Urbanistyczno-Budowlany z dnia 30 września 2016 r. Dostępne na: https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//2/12290463/12382118/12382119/dokument247655.pdf [data dostępu: 23.10.2021].
Projekt Krajowych Przepisów Urbanistycznych z dnia 17 sierpnia 2010 r. Dostępne na: https://grafik.rp.pl/grafika2/572896 [data dostępu: 23.10.2021].
Szczepański P., Mrozik K., Raszka B., 2014, Wskaźnik powierzchni biologicznie czynnej jako narzędzie równoważenia struktury przestrzennej gminy miejskiej Luboń, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 339, 220–228. https://doi.org/10.15611/pn.2014.339.20.
Szulczewska B., Giedych R., 2010, Ekologiczno-przestrzenne wskaźniki stosowane w planowaniu i projektowaniu terenów osiedli mieszkaniowych, [w:] M. Kosmala (red.), Zieleń osiedlowa – stan obecny i wskazania do poprawy, Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych Oddział Toruń, Toruń, 7–22.
Szulczewska B., Giedych R., Borkowski J., Kuchcik M., Sikorski P., Mazurkiewicz A., Stańczyk T., 2014, How much green is needed for a vital neighbourhood? In search for empirical evidence, Land Use Policy, 38, 330–345. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2013.11.006.
Szulczewska B., Giedych R., Solarek K., 2015, Problemy stosowania wskaźnika terenów biologicznie czynnych na tle wyników badań – podsumowanie, [w:] B. Szulczewska (red.), Osiedle mieszkaniowe w strukturze przyrodniczej miasta, Wydawnictwo SGGW, Warszawa, 141–148.
Zgierski K., Szulczewska B., 2009, Wskaźnik terenów biologicznie czynnych jako instrument kształtowania przestrzeni w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego m. st. Warszawy, Biuletyn KPZK PAN, 240.
Ziobrowski Z., 2012, Urbanistyczne wymiary miast, Instytut Rozwoju Miast, Kraków.
Akty prawne i orzecznictwoRozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, Dz.U. 2019 poz. 1065.
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie wymaganego zakresu projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, Dz.U. 2003 nr 164 poz. 1587.
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004 r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, Dz.U. 2004 nr 118 poz. 1233.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 4 sierpnia 2020 r., IV SA/WA 148/20.
Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, Dz.U. 2021 poz. 741 ze zm.
Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym, Dz. U. 1999 Nr 15 poz. 139 ze zm.
Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane, Dz. U. 2020 poz. 1333 ze zm.
Zarządzenie nr 9 Ministra Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 29 stycznia 1974 r. w sprawie wskaźników i wytycznych dla terenów mieszkaniowych w miastach. Dz. Bud. Nr 2 z dnia 2 lutego 1974 r., poz.2.
Źródła internetowe i bazy danych
Bank Danych Lokalnych GUS, https://bdl.stat.gov.pl/ [data dostępu: 14.10.2021].