UDI Volume 67 (Wrzesień/September 2020) |
|
|
Barbara Kluza, Krzysztof Kluza
Mieszkania komunalne – wyzwanie dla polityki mieszkaniowej państwa w świetle badań wybranych miast Public housing - a challenge for the state policies based on a research in selected Polish cities Urban Development Issues, vol. 67, 75–84 DOI: 10.2478/udi-2020-0036
Słowa kluczowe: mieszkania komunalne, jednostki samorządu terytorialnego, koronawirus SARS-CoV-2, polityka mieszkaniowa
Keywords: public housing, local governments, SARS-CoV-2, coronavirus, housing policy |
ABSTRAKT
Pomimo jednego z najszybszych temp wzrostu gospodarczego wśród krajów Unii Europejskiej w latach 2010–2019 w Polsce nie odnotowano istotnej poprawy w zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych mniej zamożnych gospodarstw domowych. Zasoby mieszkań komunalnych charakteryzują się zarówno niską dostępnością jak i wysokim stopniem zużycia majątku, a także rosnącymi zaległościami czynszowymi. W obliczu nadchodzącej dekoniunktury gospodarczej wywołanej pandemią koronawirusa SARS-CoV-2, realizacja zadań własnych gmin w zakresie mieszkalnictwa ulegnie dalszemu utrudnieniu. Aby temu zapobiec autorzy prezentują szereg postulatów zmian regulacyjnych dotyczących jednostek samorządowych i instytucji centralnych, które usprawnią realizację polityk mieszkaniowych państwa w zakresie mieszkań komunalnych.
Pomimo jednego z najszybszych temp wzrostu gospodarczego wśród krajów Unii Europejskiej w latach 2010–2019 w Polsce nie odnotowano istotnej poprawy w zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych mniej zamożnych gospodarstw domowych. Zasoby mieszkań komunalnych charakteryzują się zarówno niską dostępnością jak i wysokim stopniem zużycia majątku, a także rosnącymi zaległościami czynszowymi. W obliczu nadchodzącej dekoniunktury gospodarczej wywołanej pandemią koronawirusa SARS-CoV-2, realizacja zadań własnych gmin w zakresie mieszkalnictwa ulegnie dalszemu utrudnieniu. Aby temu zapobiec autorzy prezentują szereg postulatów zmian regulacyjnych dotyczących jednostek samorządowych i instytucji centralnych, które usprawnią realizację polityk mieszkaniowych państwa w zakresie mieszkań komunalnych.
ABSTRACT
Despite one of the fastest rates of economic growth among the European Union countries in 2010-2019, Poland did not experience any significant improvement in meeting the housing needs of less affluent households. The stock of municipal housing is characterised by low availability and a high degree of asset depreciation as well as growing rent arrears. In the face of the upcoming economic downturn caused by the SARS-CoV-2 coronavirus pandemic, the implementation of municipal tasks in the field of housing will be further hindered. To prevent this, the authors present a number of recommendations for regulatory changes for local government units and central institutions that will improve the implementation of the state's housing policies in the field of municipal housing.
Despite one of the fastest rates of economic growth among the European Union countries in 2010-2019, Poland did not experience any significant improvement in meeting the housing needs of less affluent households. The stock of municipal housing is characterised by low availability and a high degree of asset depreciation as well as growing rent arrears. In the face of the upcoming economic downturn caused by the SARS-CoV-2 coronavirus pandemic, the implementation of municipal tasks in the field of housing will be further hindered. To prevent this, the authors present a number of recommendations for regulatory changes for local government units and central institutions that will improve the implementation of the state's housing policies in the field of municipal housing.
REFERENCES
GUS, 2019, Gospodarka mieszkaniowa i infrastruktura komunalna w 2018 r., Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
Kluza K., 2019, Zadłużenie jednostek samorządu terytorialnego w Polsce: trendy historyczne, narzędzia do analizy zdolności spłaty zadłużenia oraz postulaty zmian systemowych, Instytut Rozwoju Miast i Regionów, Texter, Warszawa.
Kluza K., Dziemianowicz R., 2019, Analysis of the debt repayment periods of local governments in Poland in the years 2007-2016, Studia Regionalne i Lokalne, 2(76), 5–18.
Komunikat MF, 2020a, Komunikat Ministerstwa Finansów z dnia 20.08.2020.
https://www.gov.pl/web/finanse/nowy-impuls-dla-rozwoju-gospodarki-nowela-budzetu-2020.
Komunikat MF, 2020b, Komunikat z wystąpienia wiceministra finansów P. Patkowskiego.
https://www.money.pl/gielda/patkowski-z-mf-deficyt-general-gov-t-wzrosnie-do-12-pkb-w-2020-r-aktual-6547595200734849a.html.
Komunikat MF, 2020c, Komunikat Ministerstwa Finansów z dn. 27.08.2020.
https://www.gov.pl/web/finanse/budzet-na-2021-r-motorem-wzrostu-gospodarczego.
MF, 2019, Informacja z wykonania budżetów jednostek samorządu terytorialnego za IV Kwartały 2018 roku, Ministerstwo Finansów, Warszawa.
MF, 2020, Informacja z wykonania budżetów jednostek samorządu terytorialnego za IV Kwartały 2019 roku, Ministerstwo Finansów, Warszawa.
MTBiGM, 2012, Podsumowanie wyników ankiety dotyczącej mieszkaniowego zasobu gminy, Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej, Warszawa.
Muczyński A., 2011, Ocena stopnia aktywności lokalnej polityki mieszkaniowej w wybranych gminach miejskich, Acta Scientiarum Polonorum Administratio Locorum, 10(4), 41–51.
Muczyński A., 2017, Luka remontowa w zarządzaniu gminnymi zasobami mieszkaniowymi, Acta Scientiarum Polonorum Administratio Locorum, 16(4), 277–284.
Muzioł-Węcławowicz A., Nowak K., Cieśla A., Cieśla J., Iwański R., Jadach-Sepioło A., 2018, Mieszkalnictwo społeczne. Raport o stanie polskich miast, Instytut Rozwoju Miast i Regionów, Warszawa.
NIK, 2019, Wykonywanie przez gminy zadań z zakresu gospodarki mieszkaniowej. Informacja o wynikach kontroli, Najwyższa Izba Kontroli, Warszawa.
NIK, 2020, Działania administracji publicznej na rzecz zaspokajania potrzeb mieszkaniowych gospodarstw domowych o niskich dochodach. Informacja o wynikach kontroli, Najwyższa Izba Kontroli, Warszawa.
NPM, 2018, Sprawozdanie z realizacji Narodowego Programu Mieszkaniowego w 2017 r. Ministerstwo Rozwoju, Warszawa.
NPM, 2019, Sprawozdanie z realizacji Narodowego Programu Mieszkaniowego w 2018 r. Ministerstwo Rozwoju, Warszawa.
NPM, 2020, Sprawozdanie z realizacji Narodowego Programu Mieszkaniowego w 2019 r. Ministerstwo Rozwoju, Warszawa.
Polak A., 2010, Rola samorządów gminnych w prowadzeniu polityki mieszkaniowej w okresie transformacji ustrojowej, Rocznik Żyrardowski, 8, 245–273.
Postuła M., Czekaj M., Klepacki J., 2019, Stress Tests as a Tool to Assess the Risk of Public Expenditure on Debt Servicing Increasing at Local Government Entities, Lex Localis, 17(2), 205–224.
Salamon M., Muzioł-Węcławowicz A. (red.), 2015, Mieszkalnictwo w Polsce. Analiza wybranych obszarów polityki mieszkaniowej, Habitat for Humanity, Warszawa.
Surówka M., 2018, Deficyt mieszkaniowy jako główny problem polskiego mieszkalnictwa, Studia Ekonomiczne, 358, 232–242.
Suszyńska K., Muczyński A., 2018, Zapotrzebowanie na mieszkania komunalne w ujęciu krajowym i lokalnym – studium przypadku, Folia Oeconomica, 1(333), 133–147.
Ulman P., Ćwiek M., 2020, Measuring housing poverty in Poland: a multidimensional analysis, Housing Studies, 1–19.
Akty prawne i orzecznictwa
UNPM, 2016, Uchwała nr 115/2016 Rady Ministrów z dnia 27 września 2016 r. w sprawie przyjęcia Narodowego Programu Mieszkaniowego (wraz z załącznikami), RM-111-119-16.
Ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, Dz. U. 2001 Nr 71 poz. 733.
Ustawa z dnia 22 marca 2018 r. o zmianie ustawy o finansowym wsparciu tworzenia lokali socjalnych, mieszkań chronionych, noclegowni i domów dla bezdomnych, ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. 2018 poz. 756.
Źródła internetowe i bazy danych
Bank Danych Lokalnych [BDL], Główny Urząd Statystyczny: https://bdl.stat.gov.pl/BDL/start, dane wg stanu na 2020.08.27.
Eurostat [EU-SILC survey], baza danych ilc_lvho05c: https://appsso.eurostat.ec.europa.eu , dane wg stanu na 2020.09.05. GUS, 2020, Roczne wskaźniki makroekonomiczne, Główny Urząd Statystyczny. Dostępne na: https://stat.gov.pl/wskazniki-makroeko-nomiczne/ [data dostępu: 29.06.2020].
GUS, 2019, Gospodarka mieszkaniowa i infrastruktura komunalna w 2018 r., Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
Kluza K., 2019, Zadłużenie jednostek samorządu terytorialnego w Polsce: trendy historyczne, narzędzia do analizy zdolności spłaty zadłużenia oraz postulaty zmian systemowych, Instytut Rozwoju Miast i Regionów, Texter, Warszawa.
Kluza K., Dziemianowicz R., 2019, Analysis of the debt repayment periods of local governments in Poland in the years 2007-2016, Studia Regionalne i Lokalne, 2(76), 5–18.
Komunikat MF, 2020a, Komunikat Ministerstwa Finansów z dnia 20.08.2020.
https://www.gov.pl/web/finanse/nowy-impuls-dla-rozwoju-gospodarki-nowela-budzetu-2020.
Komunikat MF, 2020b, Komunikat z wystąpienia wiceministra finansów P. Patkowskiego.
https://www.money.pl/gielda/patkowski-z-mf-deficyt-general-gov-t-wzrosnie-do-12-pkb-w-2020-r-aktual-6547595200734849a.html.
Komunikat MF, 2020c, Komunikat Ministerstwa Finansów z dn. 27.08.2020.
https://www.gov.pl/web/finanse/budzet-na-2021-r-motorem-wzrostu-gospodarczego.
MF, 2019, Informacja z wykonania budżetów jednostek samorządu terytorialnego za IV Kwartały 2018 roku, Ministerstwo Finansów, Warszawa.
MF, 2020, Informacja z wykonania budżetów jednostek samorządu terytorialnego za IV Kwartały 2019 roku, Ministerstwo Finansów, Warszawa.
MTBiGM, 2012, Podsumowanie wyników ankiety dotyczącej mieszkaniowego zasobu gminy, Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej, Warszawa.
Muczyński A., 2011, Ocena stopnia aktywności lokalnej polityki mieszkaniowej w wybranych gminach miejskich, Acta Scientiarum Polonorum Administratio Locorum, 10(4), 41–51.
Muczyński A., 2017, Luka remontowa w zarządzaniu gminnymi zasobami mieszkaniowymi, Acta Scientiarum Polonorum Administratio Locorum, 16(4), 277–284.
Muzioł-Węcławowicz A., Nowak K., Cieśla A., Cieśla J., Iwański R., Jadach-Sepioło A., 2018, Mieszkalnictwo społeczne. Raport o stanie polskich miast, Instytut Rozwoju Miast i Regionów, Warszawa.
NIK, 2019, Wykonywanie przez gminy zadań z zakresu gospodarki mieszkaniowej. Informacja o wynikach kontroli, Najwyższa Izba Kontroli, Warszawa.
NIK, 2020, Działania administracji publicznej na rzecz zaspokajania potrzeb mieszkaniowych gospodarstw domowych o niskich dochodach. Informacja o wynikach kontroli, Najwyższa Izba Kontroli, Warszawa.
NPM, 2018, Sprawozdanie z realizacji Narodowego Programu Mieszkaniowego w 2017 r. Ministerstwo Rozwoju, Warszawa.
NPM, 2019, Sprawozdanie z realizacji Narodowego Programu Mieszkaniowego w 2018 r. Ministerstwo Rozwoju, Warszawa.
NPM, 2020, Sprawozdanie z realizacji Narodowego Programu Mieszkaniowego w 2019 r. Ministerstwo Rozwoju, Warszawa.
Polak A., 2010, Rola samorządów gminnych w prowadzeniu polityki mieszkaniowej w okresie transformacji ustrojowej, Rocznik Żyrardowski, 8, 245–273.
Postuła M., Czekaj M., Klepacki J., 2019, Stress Tests as a Tool to Assess the Risk of Public Expenditure on Debt Servicing Increasing at Local Government Entities, Lex Localis, 17(2), 205–224.
Salamon M., Muzioł-Węcławowicz A. (red.), 2015, Mieszkalnictwo w Polsce. Analiza wybranych obszarów polityki mieszkaniowej, Habitat for Humanity, Warszawa.
Surówka M., 2018, Deficyt mieszkaniowy jako główny problem polskiego mieszkalnictwa, Studia Ekonomiczne, 358, 232–242.
Suszyńska K., Muczyński A., 2018, Zapotrzebowanie na mieszkania komunalne w ujęciu krajowym i lokalnym – studium przypadku, Folia Oeconomica, 1(333), 133–147.
Ulman P., Ćwiek M., 2020, Measuring housing poverty in Poland: a multidimensional analysis, Housing Studies, 1–19.
Akty prawne i orzecznictwa
UNPM, 2016, Uchwała nr 115/2016 Rady Ministrów z dnia 27 września 2016 r. w sprawie przyjęcia Narodowego Programu Mieszkaniowego (wraz z załącznikami), RM-111-119-16.
Ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, Dz. U. 2001 Nr 71 poz. 733.
Ustawa z dnia 22 marca 2018 r. o zmianie ustawy o finansowym wsparciu tworzenia lokali socjalnych, mieszkań chronionych, noclegowni i domów dla bezdomnych, ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. 2018 poz. 756.
Źródła internetowe i bazy danych
Bank Danych Lokalnych [BDL], Główny Urząd Statystyczny: https://bdl.stat.gov.pl/BDL/start, dane wg stanu na 2020.08.27.
Eurostat [EU-SILC survey], baza danych ilc_lvho05c: https://appsso.eurostat.ec.europa.eu , dane wg stanu na 2020.09.05. GUS, 2020, Roczne wskaźniki makroekonomiczne, Główny Urząd Statystyczny. Dostępne na: https://stat.gov.pl/wskazniki-makroeko-nomiczne/ [data dostępu: 29.06.2020].