UDI Volume 60 (December 2018) |
|
|
Stefania Środa-Murawska, Leszek S. Dąbrowski & Paweł Smoliński
When dreams come true – urban land use and management trends desired by residents and participatory budgeting – a case study in Toruń Urban Development Issues, vol. 60, 31–42 DOI: 10.2478/udi-2018-0035
Keywords: participatory budgeting, participation, social participation, urban land use, Toruń, Poland
|
ABSTRACT
Social participation allows public authorities to learn about communities’ views and thus to jointly work out satisfying solutions. The pre-1989 law in Poland generally prevented the possibility of citizens taking part in the making of decisions about the use of public areas. Over the following years participatory decision-making was adopted, which evolved and expanded as new tools were introduced which encourage citizen involvement. The municipality of Toruń adopted a participatory approach to budgeting in 2014 so that the city’s residents could influence the use of public land in their neighbourhoods according to their needs. The total amount of funding spent on participatory budgets between 2014 and 2017 exceeded PLN 26 million. The aim of the study is to prepare a typology of desired changes in the city of Toruń and to identify the level of social participation on the basis of projects nominated for financing from the participatory budget. To this end, the types of projects and the turnout of the residents who voted were analysed by place of residence. The study showed that both the number of nominated projects and the number of voters increased in the years covered by the survey, thus pointing to the success of participatory budgeting, a form of schooling in local democracy, in Toruń.
Social participation allows public authorities to learn about communities’ views and thus to jointly work out satisfying solutions. The pre-1989 law in Poland generally prevented the possibility of citizens taking part in the making of decisions about the use of public areas. Over the following years participatory decision-making was adopted, which evolved and expanded as new tools were introduced which encourage citizen involvement. The municipality of Toruń adopted a participatory approach to budgeting in 2014 so that the city’s residents could influence the use of public land in their neighbourhoods according to their needs. The total amount of funding spent on participatory budgets between 2014 and 2017 exceeded PLN 26 million. The aim of the study is to prepare a typology of desired changes in the city of Toruń and to identify the level of social participation on the basis of projects nominated for financing from the participatory budget. To this end, the types of projects and the turnout of the residents who voted were analysed by place of residence. The study showed that both the number of nominated projects and the number of voters increased in the years covered by the survey, thus pointing to the success of participatory budgeting, a form of schooling in local democracy, in Toruń.
REFERENCES
Abers, R. (2000) Inventing local democracy: grassroots politics in Brazil, Lynne Rienner Publishers, Boulder.
Adamiczka, H. (2017) Budżet obywatelski jako narzędzie realizacji potrzeb mieszkańców na przykładzie Wrocławia, Architektura Krajobrazu, 55, 100–115 [in Polish].
Andrew, C. & Goldsmith, M. (1998) From local government to local governance - and beyond?, International Political Science Review, 19(2), 101–117.
Bardhan, P. & Mookherjee, D. (2006) Decentralization and local governance in developing countries: a comparative perspective, The MIT Press, Cambridge.
Borowski, K. (2015) Budżet partycypacyjny jako instrument kształtowania polityki budżetowej i zarządzania finansami JST na przykładzie miasta Łódź, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 404, 24–36 [in Polish].
Brodowska-Kowalska, M. (2015) Struktura zawodowa przedmieść Bydgoskiego i Rybaki w Toruniu w latach 1866–1900, Rocznik Toruński, 42, 25–56 [in Polish].
Brownell, P. (1980) Participation in the budgeting process: When it works and when it doesn’t, Working Paper Alfred P. Sloan School of Management, Massachusetts Institute of Technology. Available from: https://dspace.mit.edu/bitstream/handle/1721.1/48829/participationinb1172brow.pdf
[accessed: 21.08.2018].
Brzeziński, K. (2016) Between Passive And Active Citizenship in the Context of Participatory Budgeting in Lodz, Studia Miejskie, 21, 167–181 [in Polish].
Bukowski, A. (2011) Demokracja lokalna a dobro wspólne. Uwagi sceptyka, Miesięcznik Znak, 673.
Available from: http://www.miesiecznik.znak.com.pl/6732011andrzej-bukowskidemokracja-lokalna-a-dobro-wspolne-uwagi-sceptyka-2
[accessed: 21.08.2018] [in Polish].
Burchard-Dziubińska, M. (2014) Budżet obywatelski jako partycypacyjna forma współrządzenia, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania, 37(2), 197–208 [in Polish].
Cabannes, Y. (2004) Participatory budgeting: a significant contribution to participatory democracy, Environment and Urbanization, 16(1), 27–46.
Czarnecki, K. (2014) Udział mieszkańców w ustalaniu wydatków budżetu gminy w ramach tzw. budżetu partycypacyjnego (na przykładzie Torunia w latach 2013–2014), Prawo Budżetowe Państwa i Samorządu, 1(2), 125–145 [in Polish].
Cześnik, M. (2009) Partycypacja wyborcza w Polsce, Instytut Spraw Publicznych, Warsaw [in Polish].
De Sousa Santos, B. (1998) Participatory budgeting in Porto Alegre: toward a redistributive democracy, Politics & Society, 26(4), 461–510.
Dembińska, B. (1976) Dzielnica mieszkaniowa Rubinkowo w planowaniu przestrzennym, Rocznik Toruński, 11, 5–17 [in Polish].
Długosz, D. & Wygnański, J.J. (2005) Obywatele współdecydują. Przewodnik po partycypacji społecznej, Stowarzyszenie na rzecz Forum Inicjatyw Pozarządowych, Warsaw [in Polish].
Fagence, M. (1977) Citizen participation in planning, Pergamon, Oxford.
Friendly, A. (2016) Participatory budgeting: The practice and the potential, IMFG Forum, 6.
Gałecki, A. (2013) Budżet obywatelski w mieście Łodzi, [in:] M. Ćwiklicki & M. Frączek, eds., Partycypacja społeczna w Polsce. Atlas dobrych praktyk, Fundacja Gospodarki i Administracji Publicznej, Cracow, 57–66 [in Polish].
Gliński, P. (2007) Obszary aktywności i apatii obywatelskiej, [in:] A. Kojder, ed., Jedna Polska? Dawne i nowe zróżnicowania społeczne, Wydawnictwo WAM, Polska Akademia Nauk. Komitet Socjologii, Krakow [in Polish].
Głogowski, P. (2014) Poznański budżet obywatelski – analiza i rekomendacje, report, Stowarzyszenie Ulepsz Poznań, Poznań [in Polish].
Głogowski, P. (2016) Poznański budżet obywatelski 2017 – rekomendacje, report, Stowarzyszenie Ulepsz Poznań, Poznań [in Polish].
Jałowiecki, B. (2005) Polskie miasta w procesie metropolizacji, Studia Regionalne i Lokalne, 1(19), 5–15 [in Polish].
Jaroszewska-Brudnicka, R. (2004) Zróżnicowanie przestrzeni społecznej Torunia, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń
[in Polish].
Jaroszewska-Brudnicka, R. (2007) Osiedle zamknięte - nowe zjawisko w przestrzeni mieszkaniowej Torunia, Czasopismo Techniczne. Architektura, 104(3-A), 101–106 [in Polish].
Jaroszewska-Brudnicka, R. (2010) Przemiany przestrzeni publicznej miasta na przykładzie Torunia, Czasopismo Techniczne. Architektura, 2-A(107), 163–170 [in Polish].
Jaśkowiec, D. (2017) Partycypacja obywatelska jako utopijna wizja samorządzenia społeczności lokalnych – na przykładzie miasta Krakowa, Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Politologica, 18, 40–49 [in Polish].
Kajdanek, K. (2016) Aktywność obywatelska a zaspokajanie potrzeb w miejskim systemie konsumpcji w świetle budżetów partycypacyjnych. Przykład Wrocławia, [in:] T. Nawrocki, ed., Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria nowa, vol. 7, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, 87–101 [in Polish].
Kalisiak-Mędelska, M. (2016) Budżet obywatelski w Polsce. Analiza porównawcza Łodzi i Poznania, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 443, 103–115 [in Polish].
Karwińska, A. (2015) Przemiany społeczne współczesnych miast w Polsce i ich przestrzenne konsekwencje, Studia KPZK, 161, 82–90 [in Polish].
Kaźmierczak, T. (2011) Partycypacja publiczna: pojęcie, ramy teoretyczne, [in:] A. Olech, ed., Partycypacja publiczna. O uczestnictwie obywateli w życiu wspólnoty lokalnej, Instytut Spraw Publicznych, Warsaw, 83–99 [in Polish].
Kębłowski, W. (2013) Budżet partycypacyjny. Krótka instrukcja obsługi, Instytut Obywatelski, Warsaw [in Polish].
Kmieć, A.N. (2016) Wybrane formy kształtowania się miejskiej tożsamości. Studium na przykładzie osiedla Rubinkowo w Toruniu, Problemy Rozwoju Miast, 2, 5–11 [in Polish].
Kocot, G. (2014) Budżet partycypacyjny w Polsce, [in:] J. Osiński & J. Popławska, eds., Oblicza społeczeństwa obywatelskiego – państwo, gospodarka, świat, Szkoła Główna Handlowa, Warszawa [in Polish].
Kołodziejczyk, D. (2016) Budżet partycypacyjny jako innowacyjny instrument współzarządzania lokalną strefą publiczną, Studia KPZK, 173, 103-113 [in Polish].
Kołodziej-Hajdo, M. (2017) Budżet partycypacyjny jako instrument zarządzania publicznego w koncepcji public governance na przykładzie miasta Krakowa, Studia Ekonomiczne, 341, 159–170 [in Polish].
Kotus, J. (2013) Position of the Polish city on the ladder of public participation: Are we going the right way? The case of Poznań, Cities, 35, 226–236.
Krawczyk, A. (2016) Doskonalenie modelu budżetu obywatelskiego na przykładzie miasta Częstochowy, Zeszyty Naukowe Politechniki Częstochowskiej. Zarządzanie, 22, 242–256 [in Polish].
Laskowska, E. (2017) Budżet partycypacyjny i jego rola na przykładzie miasta stołecznego Warszawy, Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie. Polityki Europejskie, Finanse i Marketing, 18(67), 73–85 [in Polish].
Leśniewska-Napierała K. (2017) Budżet partycypacyjny jako narzędzie finansowania inwestycji w Łodzi, Studia Miejskie, 25, 107–119 [in Polish].
Levasseur M., Richard L., Gauvin L. & Raymond E. (2010) Inventory and analysis of definitions of social participation found in the aging literature: proposed taxonomy of social activities, Social Science & Medicine, 71(12), 2141–2149.
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Torunia na lata 2007–2015. Załącznik nr 1 do Uchwały nr 364/12 Rady Miasta Torunia z dnia 19 lipca 2012 r. Available from: https://www.torun.pl/sites/default/files/pictures/Dokumenty/lpr-t_19.07.2012_1.pdf [accessed: 23.08.2018] [in Polish].
Łukomska-Szarek, J. (2014) Budżetowanie partycypacyjne jako instrument współzarządzania sferą publiczną, Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy, 40, 137–144 [in Polish].
Martela, B. (2013) Budżet partycypacyjny w Polsce – wdrożenie i perspektywy, Władza sądzenia, 2, 23–33 [in Polish].
Navarro, Z. (2004) Participatory Budgeting in Porto Alegre, Brazil, [in:] T. Campbell, H. Fuhr, eds., Leadership and Innovation in Subnational Government. Case Studies from Latin America, The World Bank, Washington, D.C., 177-212.
Nowak, M. (2017) Budżet partycypacyjny terenów zieleni na przykładzie miasta Olsztyna, Acta Scientiarum Polonorum. Administratio Locorum, 16(1), 29–33 [in Polish].
Pietraszko-Furmanek, I. (2012) Partycypacja społeczna w środowiskach lokalnych, Oficyna Wydawnicza AFM, Krakow [in Polish].
Pietrusińska, M. J. (2017) Budżet partycypacyjny jako potencjał edukacji obywatelskiej dorosłych. Przykład Warszawy, Pedagogika społeczna, 65(3), 157–175 [in Polish].
Poniatowicz, M. (2014) Kontrowersje wokół idei budżetu partycypacyjnego jako instrumentu finansów lokalnych, Studia Ekonomiczne. Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, 198(1), 177–188 [in Polish].
Rachwał, M. (2013) Budżet partycypacyjny jako nowa forma współdecydowania o finansach lokalnych, Przegląd Politologiczny, 4, 173–185 [in Polish].
Radziszewski, M. (2018) Dynamika partycypacji społecznej w wymiarze funkcjonowania budżetu obywatelskiego w Łodzi, Samorząd Terytorialny, 1-2, 122–138 [in Polish].
Rogoff, B. (2011) Developing Destinies: A Mayan Midwife and Town, Oxford University Press, Oxford.
Siemiński, W. (2007) Cele i zasady partycypacji społecznej w planowaniu przestrzennym - przegląd literatury, Człowiek i Środowisko, 31(1-2), 37–59 [in Polish].
Słomczewska, Z. (2013) Wykorzystanie narzędzi partycypacji na poziomie lokalnym do budowania partnerstwa wewnętrznego - wdrażanie budżetu obywatelskiego na przykładzie Łodzi, Studia Ekonomiczne Regionu Łódzkiego, 11, 57–69 [in Polish].
Sobol, A. (2017) Budżet obywatelski jako narzędzie rozwoju lokalnego, Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 316, 172–182 [in Polish].
Środa-Murawska, S., Grzelak-Kostulska, E., Biegańska, J., Chodkowska-Miszczuk, J., Rogatka, K. & Dąbrowski, L. (2017) Leksykon współczesnego miasta, Gmina Miasta Toruń, Toruń [in Polish].
Stoker, G. (2017) Transforming local governance: from Thatcherism to New Labour, Macmillan International Higher Education, Basingstoke.
Strategia rozwoju miasta Torunia. Raport o stanie miasta (2015) Wydział Rozwoju i Programowania Europejskiego Urzędu Miasta Torunia.
Available from: http://www.torun.pl/sites/default/files/pictures/raport_o_stanie_miasta_za_2014.pdf [accessed: 27.05.2018] [in Polish].
Surdej, A. (2000) Partycypacja (hasło), [in:] Z. Bokszański & A. Kojder, eds., Encyklopedia socjologii, vol. 3, Oficyna Naukowa, Warsaw, 83–88 [in Polish].
Szaranowicz-Kusz M. (2016) Budżet partycypacyjny w Polsce, INFOS Zagadnienia społeczno-gospodarcze, 1(205), 1–4 [in Polish].
Tatarowska E. & Furmankiewicz M. (2018) „Wrocławski budżet obywatelski 2014” jako przestrzenna forma identyfikacji potrzeb inwestycyjnych w mieście, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 504, 120–133 [in Polish].
Uchwała nr 655/13 Rady Miasta Torunia z dnia 21 listopada 2013 r. w sprawie budżetu partycypacyjnego w Toruniu oraz w sprawie zmiany Regulaminu Konsultacji Społecznych. Available from: https://www.torun.pl/sites/default/files/pictures/Dokumenty/u_rmt_655_2013.pdf [accessed: 28.05.2018]
[in Polish].
Verba, S. & Nie, N.H. (1987) Participation in America: Political democracy and social equality, University of Chicago Press, Chicago.
Wampler, B. (2010) Participatory budgeting in Brazil: Contestation, cooperation, and accountability, Penn State University Press, Pennsylvania.
Internet sources
Bank Danych Lokalnych. Główny Urząd Statystyczny. Available from: https://bdl.stat.gov.pl/BDL/start [accessed: 11.06.2018] [in Polish].
Budżet Obywatelski Bielska-Białej: https://obywatelskibb.pl [accessed: 26.06.2018] [in Polish].
Budżet Obywatelski w Częstochowie: http://konsultacje.czestochowa.pl [accessed: 26.06.2018] [in Polish].
Gdyński Budżet Obywatelski: https://bo.gdynia.pl [accessed: 26.06.2018] [in Polish].
Olsztyński Budżet Obywatelski: http://obo.olsztyn.eu [accessed: 26.06.2018] [in Polish].
Budżet Obywatelski w Radomiu: https://konsultacje.radom.pl [accessed: 26.06.2018] [in Polish].
Budżet Obywatelski w Sosnowcu: https://obywatelski.sosnowiec.pl [accessed: 26.06.2018] [in Polish].
Pierwsza Warszawska Agenda 21: http://www.agenda21.waw.pl [accessed: 03.06.2018] [in Polish].
Official website of the City of Toruń: https://www.torun.pl [accessed: 03.06.2018] [in Polish].
Abers, R. (2000) Inventing local democracy: grassroots politics in Brazil, Lynne Rienner Publishers, Boulder.
Adamiczka, H. (2017) Budżet obywatelski jako narzędzie realizacji potrzeb mieszkańców na przykładzie Wrocławia, Architektura Krajobrazu, 55, 100–115 [in Polish].
Andrew, C. & Goldsmith, M. (1998) From local government to local governance - and beyond?, International Political Science Review, 19(2), 101–117.
Bardhan, P. & Mookherjee, D. (2006) Decentralization and local governance in developing countries: a comparative perspective, The MIT Press, Cambridge.
Borowski, K. (2015) Budżet partycypacyjny jako instrument kształtowania polityki budżetowej i zarządzania finansami JST na przykładzie miasta Łódź, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 404, 24–36 [in Polish].
Brodowska-Kowalska, M. (2015) Struktura zawodowa przedmieść Bydgoskiego i Rybaki w Toruniu w latach 1866–1900, Rocznik Toruński, 42, 25–56 [in Polish].
Brownell, P. (1980) Participation in the budgeting process: When it works and when it doesn’t, Working Paper Alfred P. Sloan School of Management, Massachusetts Institute of Technology. Available from: https://dspace.mit.edu/bitstream/handle/1721.1/48829/participationinb1172brow.pdf
[accessed: 21.08.2018].
Brzeziński, K. (2016) Between Passive And Active Citizenship in the Context of Participatory Budgeting in Lodz, Studia Miejskie, 21, 167–181 [in Polish].
Bukowski, A. (2011) Demokracja lokalna a dobro wspólne. Uwagi sceptyka, Miesięcznik Znak, 673.
Available from: http://www.miesiecznik.znak.com.pl/6732011andrzej-bukowskidemokracja-lokalna-a-dobro-wspolne-uwagi-sceptyka-2
[accessed: 21.08.2018] [in Polish].
Burchard-Dziubińska, M. (2014) Budżet obywatelski jako partycypacyjna forma współrządzenia, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania, 37(2), 197–208 [in Polish].
Cabannes, Y. (2004) Participatory budgeting: a significant contribution to participatory democracy, Environment and Urbanization, 16(1), 27–46.
Czarnecki, K. (2014) Udział mieszkańców w ustalaniu wydatków budżetu gminy w ramach tzw. budżetu partycypacyjnego (na przykładzie Torunia w latach 2013–2014), Prawo Budżetowe Państwa i Samorządu, 1(2), 125–145 [in Polish].
Cześnik, M. (2009) Partycypacja wyborcza w Polsce, Instytut Spraw Publicznych, Warsaw [in Polish].
De Sousa Santos, B. (1998) Participatory budgeting in Porto Alegre: toward a redistributive democracy, Politics & Society, 26(4), 461–510.
Dembińska, B. (1976) Dzielnica mieszkaniowa Rubinkowo w planowaniu przestrzennym, Rocznik Toruński, 11, 5–17 [in Polish].
Długosz, D. & Wygnański, J.J. (2005) Obywatele współdecydują. Przewodnik po partycypacji społecznej, Stowarzyszenie na rzecz Forum Inicjatyw Pozarządowych, Warsaw [in Polish].
Fagence, M. (1977) Citizen participation in planning, Pergamon, Oxford.
Friendly, A. (2016) Participatory budgeting: The practice and the potential, IMFG Forum, 6.
Gałecki, A. (2013) Budżet obywatelski w mieście Łodzi, [in:] M. Ćwiklicki & M. Frączek, eds., Partycypacja społeczna w Polsce. Atlas dobrych praktyk, Fundacja Gospodarki i Administracji Publicznej, Cracow, 57–66 [in Polish].
Gliński, P. (2007) Obszary aktywności i apatii obywatelskiej, [in:] A. Kojder, ed., Jedna Polska? Dawne i nowe zróżnicowania społeczne, Wydawnictwo WAM, Polska Akademia Nauk. Komitet Socjologii, Krakow [in Polish].
Głogowski, P. (2014) Poznański budżet obywatelski – analiza i rekomendacje, report, Stowarzyszenie Ulepsz Poznań, Poznań [in Polish].
Głogowski, P. (2016) Poznański budżet obywatelski 2017 – rekomendacje, report, Stowarzyszenie Ulepsz Poznań, Poznań [in Polish].
Jałowiecki, B. (2005) Polskie miasta w procesie metropolizacji, Studia Regionalne i Lokalne, 1(19), 5–15 [in Polish].
Jaroszewska-Brudnicka, R. (2004) Zróżnicowanie przestrzeni społecznej Torunia, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń
[in Polish].
Jaroszewska-Brudnicka, R. (2007) Osiedle zamknięte - nowe zjawisko w przestrzeni mieszkaniowej Torunia, Czasopismo Techniczne. Architektura, 104(3-A), 101–106 [in Polish].
Jaroszewska-Brudnicka, R. (2010) Przemiany przestrzeni publicznej miasta na przykładzie Torunia, Czasopismo Techniczne. Architektura, 2-A(107), 163–170 [in Polish].
Jaśkowiec, D. (2017) Partycypacja obywatelska jako utopijna wizja samorządzenia społeczności lokalnych – na przykładzie miasta Krakowa, Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Politologica, 18, 40–49 [in Polish].
Kajdanek, K. (2016) Aktywność obywatelska a zaspokajanie potrzeb w miejskim systemie konsumpcji w świetle budżetów partycypacyjnych. Przykład Wrocławia, [in:] T. Nawrocki, ed., Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria nowa, vol. 7, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, 87–101 [in Polish].
Kalisiak-Mędelska, M. (2016) Budżet obywatelski w Polsce. Analiza porównawcza Łodzi i Poznania, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 443, 103–115 [in Polish].
Karwińska, A. (2015) Przemiany społeczne współczesnych miast w Polsce i ich przestrzenne konsekwencje, Studia KPZK, 161, 82–90 [in Polish].
Kaźmierczak, T. (2011) Partycypacja publiczna: pojęcie, ramy teoretyczne, [in:] A. Olech, ed., Partycypacja publiczna. O uczestnictwie obywateli w życiu wspólnoty lokalnej, Instytut Spraw Publicznych, Warsaw, 83–99 [in Polish].
Kębłowski, W. (2013) Budżet partycypacyjny. Krótka instrukcja obsługi, Instytut Obywatelski, Warsaw [in Polish].
Kmieć, A.N. (2016) Wybrane formy kształtowania się miejskiej tożsamości. Studium na przykładzie osiedla Rubinkowo w Toruniu, Problemy Rozwoju Miast, 2, 5–11 [in Polish].
Kocot, G. (2014) Budżet partycypacyjny w Polsce, [in:] J. Osiński & J. Popławska, eds., Oblicza społeczeństwa obywatelskiego – państwo, gospodarka, świat, Szkoła Główna Handlowa, Warszawa [in Polish].
Kołodziejczyk, D. (2016) Budżet partycypacyjny jako innowacyjny instrument współzarządzania lokalną strefą publiczną, Studia KPZK, 173, 103-113 [in Polish].
Kołodziej-Hajdo, M. (2017) Budżet partycypacyjny jako instrument zarządzania publicznego w koncepcji public governance na przykładzie miasta Krakowa, Studia Ekonomiczne, 341, 159–170 [in Polish].
Kotus, J. (2013) Position of the Polish city on the ladder of public participation: Are we going the right way? The case of Poznań, Cities, 35, 226–236.
Krawczyk, A. (2016) Doskonalenie modelu budżetu obywatelskiego na przykładzie miasta Częstochowy, Zeszyty Naukowe Politechniki Częstochowskiej. Zarządzanie, 22, 242–256 [in Polish].
Laskowska, E. (2017) Budżet partycypacyjny i jego rola na przykładzie miasta stołecznego Warszawy, Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie. Polityki Europejskie, Finanse i Marketing, 18(67), 73–85 [in Polish].
Leśniewska-Napierała K. (2017) Budżet partycypacyjny jako narzędzie finansowania inwestycji w Łodzi, Studia Miejskie, 25, 107–119 [in Polish].
Levasseur M., Richard L., Gauvin L. & Raymond E. (2010) Inventory and analysis of definitions of social participation found in the aging literature: proposed taxonomy of social activities, Social Science & Medicine, 71(12), 2141–2149.
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Torunia na lata 2007–2015. Załącznik nr 1 do Uchwały nr 364/12 Rady Miasta Torunia z dnia 19 lipca 2012 r. Available from: https://www.torun.pl/sites/default/files/pictures/Dokumenty/lpr-t_19.07.2012_1.pdf [accessed: 23.08.2018] [in Polish].
Łukomska-Szarek, J. (2014) Budżetowanie partycypacyjne jako instrument współzarządzania sferą publiczną, Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy, 40, 137–144 [in Polish].
Martela, B. (2013) Budżet partycypacyjny w Polsce – wdrożenie i perspektywy, Władza sądzenia, 2, 23–33 [in Polish].
Navarro, Z. (2004) Participatory Budgeting in Porto Alegre, Brazil, [in:] T. Campbell, H. Fuhr, eds., Leadership and Innovation in Subnational Government. Case Studies from Latin America, The World Bank, Washington, D.C., 177-212.
Nowak, M. (2017) Budżet partycypacyjny terenów zieleni na przykładzie miasta Olsztyna, Acta Scientiarum Polonorum. Administratio Locorum, 16(1), 29–33 [in Polish].
Pietraszko-Furmanek, I. (2012) Partycypacja społeczna w środowiskach lokalnych, Oficyna Wydawnicza AFM, Krakow [in Polish].
Pietrusińska, M. J. (2017) Budżet partycypacyjny jako potencjał edukacji obywatelskiej dorosłych. Przykład Warszawy, Pedagogika społeczna, 65(3), 157–175 [in Polish].
Poniatowicz, M. (2014) Kontrowersje wokół idei budżetu partycypacyjnego jako instrumentu finansów lokalnych, Studia Ekonomiczne. Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, 198(1), 177–188 [in Polish].
Rachwał, M. (2013) Budżet partycypacyjny jako nowa forma współdecydowania o finansach lokalnych, Przegląd Politologiczny, 4, 173–185 [in Polish].
Radziszewski, M. (2018) Dynamika partycypacji społecznej w wymiarze funkcjonowania budżetu obywatelskiego w Łodzi, Samorząd Terytorialny, 1-2, 122–138 [in Polish].
Rogoff, B. (2011) Developing Destinies: A Mayan Midwife and Town, Oxford University Press, Oxford.
Siemiński, W. (2007) Cele i zasady partycypacji społecznej w planowaniu przestrzennym - przegląd literatury, Człowiek i Środowisko, 31(1-2), 37–59 [in Polish].
Słomczewska, Z. (2013) Wykorzystanie narzędzi partycypacji na poziomie lokalnym do budowania partnerstwa wewnętrznego - wdrażanie budżetu obywatelskiego na przykładzie Łodzi, Studia Ekonomiczne Regionu Łódzkiego, 11, 57–69 [in Polish].
Sobol, A. (2017) Budżet obywatelski jako narzędzie rozwoju lokalnego, Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 316, 172–182 [in Polish].
Środa-Murawska, S., Grzelak-Kostulska, E., Biegańska, J., Chodkowska-Miszczuk, J., Rogatka, K. & Dąbrowski, L. (2017) Leksykon współczesnego miasta, Gmina Miasta Toruń, Toruń [in Polish].
Stoker, G. (2017) Transforming local governance: from Thatcherism to New Labour, Macmillan International Higher Education, Basingstoke.
Strategia rozwoju miasta Torunia. Raport o stanie miasta (2015) Wydział Rozwoju i Programowania Europejskiego Urzędu Miasta Torunia.
Available from: http://www.torun.pl/sites/default/files/pictures/raport_o_stanie_miasta_za_2014.pdf [accessed: 27.05.2018] [in Polish].
Surdej, A. (2000) Partycypacja (hasło), [in:] Z. Bokszański & A. Kojder, eds., Encyklopedia socjologii, vol. 3, Oficyna Naukowa, Warsaw, 83–88 [in Polish].
Szaranowicz-Kusz M. (2016) Budżet partycypacyjny w Polsce, INFOS Zagadnienia społeczno-gospodarcze, 1(205), 1–4 [in Polish].
Tatarowska E. & Furmankiewicz M. (2018) „Wrocławski budżet obywatelski 2014” jako przestrzenna forma identyfikacji potrzeb inwestycyjnych w mieście, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 504, 120–133 [in Polish].
Uchwała nr 655/13 Rady Miasta Torunia z dnia 21 listopada 2013 r. w sprawie budżetu partycypacyjnego w Toruniu oraz w sprawie zmiany Regulaminu Konsultacji Społecznych. Available from: https://www.torun.pl/sites/default/files/pictures/Dokumenty/u_rmt_655_2013.pdf [accessed: 28.05.2018]
[in Polish].
Verba, S. & Nie, N.H. (1987) Participation in America: Political democracy and social equality, University of Chicago Press, Chicago.
Wampler, B. (2010) Participatory budgeting in Brazil: Contestation, cooperation, and accountability, Penn State University Press, Pennsylvania.
Internet sources
Bank Danych Lokalnych. Główny Urząd Statystyczny. Available from: https://bdl.stat.gov.pl/BDL/start [accessed: 11.06.2018] [in Polish].
Budżet Obywatelski Bielska-Białej: https://obywatelskibb.pl [accessed: 26.06.2018] [in Polish].
Budżet Obywatelski w Częstochowie: http://konsultacje.czestochowa.pl [accessed: 26.06.2018] [in Polish].
Gdyński Budżet Obywatelski: https://bo.gdynia.pl [accessed: 26.06.2018] [in Polish].
Olsztyński Budżet Obywatelski: http://obo.olsztyn.eu [accessed: 26.06.2018] [in Polish].
Budżet Obywatelski w Radomiu: https://konsultacje.radom.pl [accessed: 26.06.2018] [in Polish].
Budżet Obywatelski w Sosnowcu: https://obywatelski.sosnowiec.pl [accessed: 26.06.2018] [in Polish].
Pierwsza Warszawska Agenda 21: http://www.agenda21.waw.pl [accessed: 03.06.2018] [in Polish].
Official website of the City of Toruń: https://www.torun.pl [accessed: 03.06.2018] [in Polish].