|
Waldemar Siemiński
Horyzonty społeczne współczesnych urbanistów polskich Social horizons of contemporary Polish urban planners Urban Development Issues, vol. 74, 89 – 98, https://doi.org/10.51733/udi.2023.74.08
Słowa kluczowe: problemy społeczne w urbanistyce, horyzonty społeczne urbanistyki, odpowiedzialność urbanistów
Keywords: social problems in urban planning, social horizons of urban planning, responsibility of urban planners |
ABSTRAKT
Artykuł przedstawia część wyników analitycznej lektury 8 wydanych w okresie 2001 – 2022 książek wybitnych polskich urbanistów-architektów. Książki te odznaczają się szerokim, uogólniającym podejściem do stanu urbanistyki w Polsce i na świecie. W artykule zidentyfikowano rodzaje zbiorowości społecznych, do jakich urbaniści odnoszą się w książkach, co umownie nazwano „horyzontami społecznymi” urbanistów. Te „horyzonty” mniej lub bardziej wyraźnie rysują się w 6 z analizowanych 8 książek. Poznanie horyzontów społecznych (które można określić również jako swoiste „zakorzenienie społeczne”) urbanistów będzie wstępem do identyfikacji norm etycznych obecnych (lub nieobecnych) w ich działalności zawodowej, w tym zagadnienia, przed kim odpowiadają za rezultaty swej pracy i jak silne jest to poczucie odpowiedzialności. Poznanie tych odniesień etycznych, a także tego, do jakich konkretnych procesów i problemów społecznych w analizowanych pracach odnoszą się ich autorzy, będzie przedmiotem dalszej pracy autora.
Artykuł przedstawia część wyników analitycznej lektury 8 wydanych w okresie 2001 – 2022 książek wybitnych polskich urbanistów-architektów. Książki te odznaczają się szerokim, uogólniającym podejściem do stanu urbanistyki w Polsce i na świecie. W artykule zidentyfikowano rodzaje zbiorowości społecznych, do jakich urbaniści odnoszą się w książkach, co umownie nazwano „horyzontami społecznymi” urbanistów. Te „horyzonty” mniej lub bardziej wyraźnie rysują się w 6 z analizowanych 8 książek. Poznanie horyzontów społecznych (które można określić również jako swoiste „zakorzenienie społeczne”) urbanistów będzie wstępem do identyfikacji norm etycznych obecnych (lub nieobecnych) w ich działalności zawodowej, w tym zagadnienia, przed kim odpowiadają za rezultaty swej pracy i jak silne jest to poczucie odpowiedzialności. Poznanie tych odniesień etycznych, a także tego, do jakich konkretnych procesów i problemów społecznych w analizowanych pracach odnoszą się ich autorzy, będzie przedmiotem dalszej pracy autora.
ABSTRACT
This article presents some of the results of the analytical reading of eight books by prominent Polish urban planners-architects published between 2001 and 2022. These books are characterised by a broad, generalising approach to the state of urbanism in Poland and worldwide. The paper identifies the types of social collectivities to which urban planners refer in the books, what are conventionally called the ‘social horizons’ of urban planners. These ‘horizons’ are more or less clearly outlined in six of the eight books analysed. Exploring the social horizons (which can also be described as a kind of ‘social embedding’) of urban planners will be a prelude to identifying the ethical norms present (or absent) in their professional activities, including the question of to whom they are accountable for the results of their work and how strong this sense of responsibility is. Discovering these ethical references, as well as determining which specific social processes and problems are addressed by the authors in the works analysed, will be the subject of the author’s further work.
This article presents some of the results of the analytical reading of eight books by prominent Polish urban planners-architects published between 2001 and 2022. These books are characterised by a broad, generalising approach to the state of urbanism in Poland and worldwide. The paper identifies the types of social collectivities to which urban planners refer in the books, what are conventionally called the ‘social horizons’ of urban planners. These ‘horizons’ are more or less clearly outlined in six of the eight books analysed. Exploring the social horizons (which can also be described as a kind of ‘social embedding’) of urban planners will be a prelude to identifying the ethical norms present (or absent) in their professional activities, including the question of to whom they are accountable for the results of their work and how strong this sense of responsibility is. Discovering these ethical references, as well as determining which specific social processes and problems are addressed by the authors in the works analysed, will be the subject of the author’s further work.
REFERENCES
Bielecki C., 2021, ArchiKod, Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki, Warszawa.
Böhm A., 2018, Urbaniści – zawód niechcianego zaufania publicznego, Teka Komisji Urbanistyki i Architektury PAN Oddział w Krakowie, 46, 497 – 511.
Celiński A., Frączak P., Herbst J., Kołakowska Z., Matuszewski J., Owczarek D., Piechociński T., Stempień M., Wielkopolan B., Wojciechowska M.,
Wygnański J.J., 2011, Raport końcowy z badań efektywności mechanizmów konsultacji społecznych, Pracownia Badań i Innowacji Społecznych Stocznia, SMG/KRC Poland Media S.A., Warszawa. Dostępne na: https://partycypacjaobywatelska.pl/wp-content/uploads/beks_raport_koncowy.pdf
[data dostępu: 05.09.2023].
Chmielewski J.M., 2010, Teoria urbanistyki w projektowaniu i planowaniu miast, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa.
Goryński J., 1966, Urbanizacja, urbanistyka i architektura, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Gzell S., 2015, Wykłady o współczesnej urbanistyce, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa.
Harvey D., 2012, Bunt miast, Wydawnictwo Bęc Zmiana, Warszawa.
Jadach-Sepioło A., Siemiński W., 2022, Od polis do mega-polis. Ewolucja zarządzania miastami, Wydawnictwo Naukowe IRMiR, Warszawa–Kraków.
Jencks Ch., 1982, Architektura późnego modernizmu, Wydawnictwo Arkady, Warszawa.
Jędraszko A., 2005, Zagospodarowanie przestrzenne w Polsce. Drogi i bezdroża regulacji ustawowych, Człowiek i Środowisko, 29(1 – 4), 115 – 117.
Krier L., 2011, Architektura wspólnoty, wydawnictwo słowo/obraz terytoria, Gdańsk.
Kucza-Kuczyński K., 2015, zawód – architekt. O etyce zawodowej i moralności architektury, Wydawnictwo OWPW, Warszawa.
Lenartowicz J.K., 2011, Architektura jako powolność, PAUza Akademicka, 141, 2 – 4. Dostępne na: http://www.pauza.krakow.pl/141_2_4_2011.pdf
[data dostępu: 05.09.2023].
Lenartowicz J.K., 2014, Obywatel, architektura, estetyka krajobrazu, trwały rozwój, Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie, 42, 255 – 274.
Lenartowicz J.K., 2017, Synergetyka a planowanie urbanistyczne i projektowanie architektoniczne, Budownictwo i Architektura, 16(1), 199 – 212.
https://doi.org/10.24358/Bud-Arch_17_161_17 [data dostępu: 07.09.2023].
Loegler R.M., 2011, Miasto to nie architektoniczna zabawa, Wydawnictwo RAM, Białystok/Kraków.
Lorens P., 2013, Równoważenie rozwoju przestrzennego miast polskich, Politechnika Gdańska Wydział Architektury, Gdańsk.
Siemiński W., Topczewska T., 2009, Rewitalizacja miast w Polsce przy wsparciu funduszami UE w latach 2004 – 2008, Wydawnictwo Difin, Warszawa.
Stelmasiak J., Stanik-Filipkowska K., 2010, Wartości w planowaniu przestrzennym w ujęciu historyczno-prawnym, [w:] Z. Cieślak, A. Fogiel (red.), Wartości w planowaniu przestrzennym, Instytut Gospodarki Przestrzennej i Mieszkalnictwa, Warszawa.
Zuziak Z.K., 2008, O tożsamości urbanistyki, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków.